Gledišta

jagoš đuretić

Konačna realizacija ideje samoupravljanja ima za rezuitat neopozivo konstituisanje samoupravnog odnosa kao univerzalno i na vlastitoj osnovi osarnostaljenog odnosa u društvu. Svoju osnovu samoupravni odnos dokazuje time što nikome više ne zahvaljuje za svoju egzistenciju niti bilo koji politički faktor tu egzistenciju može dovesti u pitanje. Sve dok vlastitu osnovu ne osvoji, samoupravni odnos predstavlja spoljnim političkim faktorom dirigovani društveni odnos i uživa status političkog sredstva za nepoznate ciljeve više nego što predstavlja stanje ostvarenih čovekovih stremIjenja slobodi. Svoju univerzalnost samoupravni odnos dokazuje najpre time što u sebe uključuje, kao vlastitog organskog nosioca, svakog pojedinca u društvu, a zatim što upravo na taj način u sebe uključuje sve institucije zajedničkog života svih recimo, za sada sve političke institucije društva. Samoupravna pozicija svih u Marksovoj koncepciji opštedruštvenog oslobođenja ima višestruki smisao i moglo bi se reći da ona, kao stanje realne slobode svih, predstavlja za Marksa vrednosno kritičko uporište prema svim istorijskim oblicima čovekove neslobode u društvu. Navedimo neke od tih smislova koji nužno slede iz ove Marksove „vizionarske” samoupravne pozicije svih. Prvo, čovek nije slobodan sve dok nisu slobodni svi, jer nesloboda jednih još uvek predstavlja čovekovu neslobodu.

DILEME PROLETERSKOG KONSTITUISANJA VLASTI

521