Gledišta

za usavršavanje celokupne prakse formiranja novog čoveka vrlo su široke i raznovrsne. Naravno, kaže Parigin, njen uspeh umnogome zavisi od stepena razvoja opšte socijalno-psihološke teorije i metodologije, jer primenjena psihologija „ponavlja celokupnu strukturu socijalne psihologije kao naučnog sistema u celini”. Za sada još nije moguće karakterisati teorijsku koncepciju koja određuje socijalno-psihološki aspekt razMčitih oblasti socijalnog života (proizvođnju, etos, poMtiku, duhovni život). Još je teško govoriti o specifičnim metodima istraživanja psiholoških aspekata ovih ili onih sooijalnih oblasti, o specifičnim metodima, načinima, tehnikama, i putevima istraživanja raznih socijalno-psiholoških pojava u ovoj ili onoj sooijalnoj oblasti, Još manje o praktičnoj realizaciji iskustava socijalnih psihologa u ovoj oblasti, jer takvo iskustvo ili sasvim nedostaje ili tek počinje da se sakuplja. „Kod nas je za sada razvijen psihofiziološki pravac industrijske psihologije, predstavljen inžinjerskom psihologijom, piše Parigin. AM logika razvoja ovog pravca neizbežno će dovesti i do istraživanja čitave ukupnosti socijalno-psdholoških odnosa u sistemu materijalne proiz\'odnje u ceMni. lako priznaje postojanje praktičnih dostignuća u oblasti primenjene psihologije u zemIjama na Zapadu, Parigin ih ne primenjuje, već efektivna praktična uputstva za akciju očekuje od radova budućih sovjetskih istraživača ~... koji će ostvarivati na dubokoj naučnoj osnovi materijalističke teorije u socijalnoj psihologiji-” Koliko je Parigin pri tome po nekad nepravedan u osudi mo tiva kojima se mkovode psiho lozi lizvan granice Sovjetskog Saveza u svojem nauonoistraživačkom radu, može se videti na pojedinim primerima kojima se služi u svojoj knjizi. Izdvajajući često samo jedan raomenat iz čitavog kompleksa pitanja, on svoju kritiku za-

sniva izvan kontefcsta same pojave. Na primer, o problemu dokolice on piše sledeće: ~U buržoaskoj sociologiji i socijalnoj psihologiji problem dokoMce zauzima jedno od prvih mesta po broju istraždvanja koja su joj posvećena. Iz toga sledi koncepcija prema kojoj ne rad, već upravo dokoMca igra odlučujuću ulogu u samorazvijanju d samopotvrđivanju Mčnosti. Sovjetski sociolozi pokazaM su u svojim radovima neosnovanost ove teorije. Rad ne samo da je stvorio čoveka već nastavlja da igra ulogu najvažndjeg, odlučujućeg faktora u njegovom formiranju. To, međutim, ne daje osnovu da zaboravimo značajnu ulogu koju ima slobodno vreme, dokoMca u životu svakog čoveka, ostavljajući pečat ne Scimo na njegovo Mčno osećanje i raspoloženje, na njegov ukus, zahteve i interesovanja, već i na odnos u porodici, među rođacima, prijateIjima i drugot'ima. S tim u vezi pažnju istraživača zaslužuju pitanja kao što su struktura dokoMce sa gledišta raspoređenosti potreba i interesa čoveka u slobodnom vremenu, stepen zadovoljstva ili nezadovoIjstva načinom na koji provodi svoje slobodno vreme, odnos između aktivnosti koje su vezane za ispunjenje obaveza (društvenih, porodičnih, srodničkih, prijateljskih itd.) sa aktivnostima koje su oslobođene od obaveza u časovima dokolice, stepen značaja i karakter aktivnosti Ijudi u slobodnom vremenu, njihova raspoloženja, preživljavanja, prihvatanje praznika, razonode itd.” Ispuštajući na ovaj način iz vida pojavu otuđenosti usled razmrvljenog rada, što je bila polazna tačka „buržoaskih” psihologa i sociologa u razmatranju pitanja dokolice, a propuštajući da ovu pojavu unese u svoja razmatranja rada, Parigin upada u situaciju koju želi da zameri buržoaskim psiholozima i sociolozima; da pitanje dokoMce i rada jednostrano rešava.

vera ikonomova