Gledišta

članstva, ova pretpostavka nije uvek ispunjena. U opštini ~P” 21%, a u opštini ~Z” 22% ispitivanog članstva izjavljujc da su smatrali za potrebno da kritikuju neko lice, ali ga ipak nisu kritikovali. Lica koja nisu smjeli kritikovati najčešće su rukovodioci i stručnjaci, a obrazloženje zbog čega ih nisu kritikovali u većini slučajeva ukazuje na mogućnost nesamoupravne moći. Javnosti su poznati azvjesnn sluoajevi gdje takve uloge u postojećoj hijerarhiji odnosa omogućuju nesamoupravnu i od društva nedovoljno kontrolisanu moć. Jedan od izvora nesamoupravne moći jeste neformalna organizacija kolektiva, društveno-političkih organizacija i dmštva. Poznato je da smisao djelovanja izvjesnih neformalnilr gm- pa može da bude u skladu sa daljim razvojem samoupravIjanja. Neke od njih su se formirale da bi razriješile određene birokratsko-tehnokratske odnose koji koče dalji razvoj samouprarmih odnosa. To je pogotovo slučaj s onim organizacionim jedinicama u kojima su'jako izraženi monopoli određenih gmpa i pojedinaca. Ali danas često dolaze do izražaja one neformalne grupe koje ostvaruju svoj privatni interes pod maskom samoupravnog interesa, konstituišu svoju moć prikazujući je kao samoupravnu. One se übacuju u prazninu nastalu nestankom etatističkih odnosa i klasične direktive, s jedne, i nerazvijenih stvamo samoupravnih odnosa, samoupravne inicijative i njenog stvaralačkog usmeravanja, s dmge strane. One mogu da imaju takvu moć da svaka odluka određene organizacione jedinice kojoj pripadaju može da bude u osnovi njena odluka, izraz njene volje i interesa ne samo kada su usaglašeni sa dmštvenim već i onda kada su neusaglašeni. Tako u nekoj radnoj jedinici i slično određena neformalna gmpa može da bude najbrojnija, pa da svaka odluka po principu demokratskog centralizma bude njena odluka. Ali ne mora da bude najbrojnija. Ponekad je dovoljno da u njoj budu uticajni Ijudi, oko kojih se obično okupljaju poltroni. U situaciji kada jedan broj samoupravljača glasa za neki predlog ne znajući za šta je glasao, može se očekivati njihovo opredjeljenje u pnilog moćndh, ne samo onda kada se njih plaše već i kada u njih imaju povjerenja. U određenim uslovima moć neformalne gmpe razvijene u strategijsku kliku može da bude tiranska moć skrivena pod velom samoupravnosti. Razbijanje takve moći je jako otežano, pogotovo ako su članovi igmpe došli do zaključka da prosperitet za koji su se opredelili zavisi od neprincipijelne pomoći, uzvraćanja te pomoći, ako su se formirali u kliku, koja se u javnim raspravama drži piavila da njen član nije pogriješio i onda kada su svjesni te greške. Neformalne gmpe mogu da imaju dobro razrađenu strategiju i taktiku očuvanja i osvajanja svojih pozicija i onda kada nisu usklađene sa ciljevima daljeg ostvarenja samoupravnog socijalizma. To dolazi do izražaja i prilikom izbora organa samoupravljanja, određenih mkovodilaca i sl., onda kada se primenjuju klikaški kriterijumi radi ostvarivanja privatnih nesamoupravnih interesa. U radnim pa i društveno-političkim organizacijama u kojima je ovladala određena neformalna gmpa često dolazi do njenih

925

SINDIKAT KAO FAKTOR SAMOUPRAVUANJA