Gledišta

Izbor filmova koje smo .podvrgli vrednovanju izvršen je tako da su sa spiska apsolvenata Filmskog fakulteta odabrani svi reditelji koji su posle apsolviranja tokom 1962—1965. godine snimili svoj prvi celovečernji film u produkciji Cehosloivačkog filma. Predmet vrednovanja bili su, dakle, celovečernji filmovi, koje su proizveli mladi češk’i i slo’ vački reditelji tokom 1962—1965. godine, odabrani bez obzira na estetska ili druga merila. Sticajem okolnosti večina ovih filmova postigla je visoko priznanje baš zahvaljujući svojoj estetskoj d društveno-političkoj strani. Izbor dalje navedenih deset filmova nije, međutim, bio vođen nikakvim apriorno željenim i pračenim ciljem, osim želje da se praži objektivna i tačna slika o tome kako nastupajuča generacija vidi svog filmskog heroja i u kakvim društvenim kontekstima ga prikazuje. Predmet vrednovanja bili su ovi filmovd: 1. Sunce u mrežd (red. Štefan Uher) 2. Crnd Petar (red. Mdloš Forman) 3. Krik (red. Jaromil Jireš) 4. 0 nečem drugom (red. Vera Hitilova) 5. Lik koji treba podupreti (red. Pavel Juraček) 6. Dijamanti noći (red. Jan Nemec) 7. Plrabrost za svakidašnjicu (red. Evald Šorm) 8. Lutanje (red. Antonjin Maša) 9. Intimno osvetljenje (red. Ivan Paser) 10. Niko se neće smejati (red. Hinek Bočan) 4ajpre ćemo navesti rezultate analize koji se odnose na karakteristiku filmova. Naglašavamo pri tome one konstatacije koje su važne za sagledavanje društvenog konteksta. hd navedeni filmovi rađeni su u cmo-beloj tehnici, na klasičnom formatu. Ne upotrebljavaju se telmički eksperimenti ni trikovi, česta je upotreba ručne kamere. Filmovi su većinom snimljeni u realu čak i enterijeri umanjena je upotreba ateljea, a opšta tendencija u tehnici sniraanja odgovara orijentaciji cinema verite. Želja da se zahvati što je mogućno autentičnija stvarno st manifestuje se i time što u navedenim filmovima glume skoro isključivo neprofesicoialci. Samo u dva filma u glavnim ulogama se pojavljuju poznali glumci ali ni u tom slučaju ne možemo ove filmove okarakterisati kao filmove sa velikim starovima, dakle, kao takva dela kod kojih je glumačka kreacija značajnija od idejne namere reditelja. Tematski izvor filmova su skoro uvek izvorne filmske ideje reditelja, izuzev u dva slučaja, gde šu za osnovu uzete priče savremenih autora. Filmovi imaju očitu osobinu rediteljskih filmova u kojima se ulaže napor da se stvaralac (reditelj) izrazi od ideje do konač ne obrade. TIP FILMA I KARAKTER ZAPLETA arakterisati tip filma jednoznačno kao komediju ili đramu dosta je teško, budući da eksperimentalni filmovi namer-

1591

DRUSTVENI KONTEKST MLADOG CEHOSLOVACKOG FILMA