Gledišta

vrednosti mogu se nadmašiti jedino razvitkom neposredno društvenih, samoupravno uređenih veza i odnosa među radnicima i radnim zajednicama; usaglašavanjem i sjedinjavanjem i udmženim ostvarivanjem pojedinačnili i grupnih interesa na bazi zajedničkih bitnih interesa radnika. Zato razvijena faza samoupravljanja nije samo negacija nesocijalističkih tendencija u robnoj proizvodnji već od početka sadrži d razvija svojstva buduće zajednice slobodnih proizvođača i teži bitnom društvenom izjednačavanju ijudi koji stiču kontrolu nad materijalnim i društvenim uslovima svoje delatnosti i sabiraju proizvodnu i društvenu moć, potrebu da se zadovolje razvijene, bogate Ijudske potrebe. Rano samoupravljanje, usmereno protiv birokratsko-etatističke centralizacije ekonomske i političke moći, težilo je ka autonomiji osnovnih privrednih i društvenih subjekata, autonomiji koja se mogla ostvarivati jedino decen- ; tralizacijom i podruštvljavanjem pojedinih segmenata eta: tistićkog. ekonomskopolitičkog monopola. Razvijeno samoupravljanje r usmereno protiv preobraćanja akumulirane j vrednosti proizvoda samoupravno udruženog rada u kapital-vrednost, koja bi svoje socijalne agente i beneficijente nalaziia unutar uzajamno društveno-ekonomski rastavljenih privređnih i-društvenih jedinica, teži ka samoupravnoj integraciji radnika, radova i odlučivanja 0 uslovima i proizvodima rada. Zato se autonomija privrednih i društvenih jedinica ne zasniva kao protivteža i negacija integriteta centralizovane ekonomske i političke moći, već kao uslov i rezultat društvene moći udruženih proizvođača koji su autonomni i slobodni samo toliko k(> liko je njihova asocijacija ostvariia kcaitrolu nad materijalnim i društvenim uslovima zajedničke delatnosti. Ova bitna promena uslova i smera samoupravljanja ima dalekosežne reperkusije u pogledu socijalnog, klasnog osnova 1 sadržine samoupravljanja. Mada je samoupravljanje i u svojoj ranoj fazi bilo pokrenuto i razvijano kao izraz fundamentalnih interesa radničke klase, i kao način njenog permanentnog revolucionisanja unutar protivrečnog isto rijskog toka, opšti uslovi ograničenog ostvarivanja samoupravljanja pomoću kcaifrontacije sa etatističkim ckonomsko-pohtičkim monopolom izazivali su parcijalizaciju delatnosti i partikularizaciju interesa radnika samoupravIjača i, nasuprot matici samoupravnog konstituisanja revcducioname klase, poticali struju njene dezintegracije. ; Tu verovatno nalazimo i jedan od objektivnih uslova nerazvijenosti teorije o klasnoj osnovi i sadržini samoupravljanja. U izvesnom smislu, ostvarivanje neposrednih interesa i revolucionamih ciljeva radničke klase bilo je razlomijeno na dve polutke, uzajamno suprotstavljene: etatističko posredovanje i ograničeno parcijalizovano samoupravljanje; nijedna od tih polutki nije bila sposobna da u celosti obuhvati, izrazi i razvije revolucionamu bit radništva i njegove potencije u socijalističkom razvitku. U razvijenoj fazi samoupravljanja predstoji dijalektičko ukidanje obe ograničene i uzajamno suprotstavljene ~po

1470

"RAKOVICA"