JUS standardizacija
a · i STANDARDIZACIJA i
DK 621.742.4:620.1 JUS B.B8.011
LIVAČKI PESAK
OSNOVNI POJMOVI — METODE ISPITIVANJA
sak za jezgre grubi mršavi pesak, ili čisti Kkvarcni pesak. Pripremljeni pesak označuje se prems vrsti kao modelni pesak, pesak za punjenje, a ako se za kalupovanje upotrebljuje samo jedna vrsta peska, naziva se jednoobrazni pesak.
Krajnji rok za dostavljanje primedbi: 1 jum 1955
i Opšte. Pojam
-, Ispitivanje 2.1 Fizikalno ispitivanje 2 Ispitivanje ax Hemisko ispitivanje 2:Silı Fizikalno ispitivanje : : - Oe :_ S. n 2.11 „Uzimanje uzoraka (vrši se prema tački 3 ovoga 3 Uwzimanje uzoraka i priprema za ispitivanje standarda).
2.12 Određivanje sastava livačkog peska (vrši se prema fački 4).
Određivanje osobine vlažno nabijenog livačkos peska (vrši se prema tački 5).
Hemisko ispitivanje
Hemisko ispitivanje važno je kod istraživanja novih nalazišta livačkoga peska i kod naučnog ispitivanja. Da bi mogla da se prosudi praktična' upotrebljivost peska, treba da se prema potrebi odredi kalcijev karbonat (CaCO:) i željezni oksid (Fe:Oxs).
3.1. Mesto uzimanja uzoraka
3.2 Označavanje peska i stanja prilikom uzimanja 2.13 uzoraka ;
8.3 Postupak prilikom uzimanja uzoraka o
3.4 Priprema uzoraka e
3.41 „Novi pesak
3.42 „Pripremljeni pesak
4 Sastav livačkog peska
4.1 Određivanje sadržaja vode
4,2 Određivanje udela ispranih materija i udela zrna peska
4.21 Opšte | 3.1 4.92 „Postupak za movi pesak
4.293 „Postupak za pripremljeni pesak
4.3 Određivanje veličine zrna
4.31 Opšte
4.39. Postupak sejanja
O.
Uzimanje uzoraka i priprema za ispitivanje
Mesto uzimanja: uzoraka
Uzorci livačkog peska uzimaju se:
kod novog peska: u jami (istražni uzorak, Vagonski uzorak itd.). . kod prijema (vagon, bunker itd.).
kod pripremljenog peska: na mestu pripreme,
Or O OTO TT OCPqPOPNx-JON ON OJ O (JI }= GO (2 OJ (2 B9 BO 69 O =
ı'
a o
4.33 Ocena zrnovitosti livačkog peska
Određivanje oblika i površine zrna
Osobine vlažno nabijenog livačkog pesFa
Opšte
Priprema oglednog tela za ispitivanje osobina xwobičajeno ispitivanje
Određivanje propustljivosti za gasove
Opšte
Uređaj za merenje
Vršenje ogleda
Određivanje pritisne i smicajne čvrstoće Određivanje zapreminske težine nabijenog oglednog tela
Određivanje zbijanja.
Opšte. Pojam
Livački pesak deli se na novi livački pesak i na pripremljeni livački pesak.
Novi livački pesak je kvarcni pesak, koji je bez kalcijeva oksida (CaO) ili ga ima sasvim malo, a zrnovitost mu se kreće približno u granicama od 0,06 do 0,75 mm. Nalazi se u prirodnim nalazištima čist ili sa primesom vezivnih glina. Sadržaj glina određuje se ispiranjem, pri čemu isprana materija sadrži sva zrna ispod 0,02 mm, čija količina u livačkim pescima postiže kod približno 30% svoju gornju granicu. Kvarcni pesci bez glina dobiju se često pranjem pesaka koji sadrže malo, gline. Pripremljeni livački pesak je pesak pripremljen bilo iz novoga peska, bilo mešanjem već upotrebljenog staroga peska sa novim, kojemu se po potrebi dodaju drugi dodaci. Prema svrsi upotrebe novi livački pesak i pripremijeni livački pesak dele se u pesak za kalupe i pesak za jezgre. Između obadve vrste nema oštre granice. Obično se smatra kao pe-
O O
na mestu upotrebe itd. Mesto uzimanja uzorka treba navesti u izveštaju o ispitivanju. Označavanje peska i stanja prilikom uzimanja uzoraka. Prilikom uzimanja uzorak mora da se pobliže označi podacima o nazivu i stanju peska, kao što su: ime i oznaka, koju daje rudnik vrsta peska (modelni pesak, pesak na gomili. stari pesak itd.). stanje peska (iskopan, dobavljen, usitnjen, pripremljen, mleven). sadržaj vode (sa jamskom vlagom, suv na Vazduhu, pripremljen za kalupovanje, ovlažen). Postupak prilikom uzimanja uzorka Uzorak mora da pretstavlja dobar prosek celokupne količine koja treba da se ispita (vrsta peska u jami, tovar u brodu, željeznički vagon, bunker, gomila peska). Uzorak se ne sme uzimati sa površine, nego se celishodno uzima bilo po celoj visini sloja jedne određene vrste peska u ležištu, bilo bušenjem na više mesta pomoću svrdla za. pesak. Uzimanje pravilnos prosečnos uzorka peska, koji se nalazi u pokretu (utovar i istovar, transport peska), može da se tačnije sprovede i radi toga ima prednost. U gomili na skladištu iskopa se što je moguće više rupa u kratkim međusobnim razmacima i iz njih se uzmu pojedini uzorci iZ svih slojeva. Prosečni uzorak, prema potrebi, mora da se mešanjem i četvrtanjem: svede na količinu, potrebnu za ispitivanje. Da se spreči gubljenje vode, mora da se postupi jako obazrivo. Uzorak treba da se čuva u nepropusno zatvorenoj pOsudi (staklena ili limena kutija). Po pravilu količina uzorka iznosi od 3 do 5 kg. Za vršenje većeg niza ispitivanja, potrebna je i odgovarajuća veća Količina.
:v-