JUS standardizacija

proizvodnje, napon, jačina struje i đrugo). Na ovaj način dobio bi se pouzđan sud o kvalitetu brojila, a što je vrlo značajno u ođlučivanju prilikom nabavke novih brojila i sprovodjenja tipizacije istih u cilju smanjenja izđataka oko njihovog održavanja i servisiranja.

Treba istaći, da je pre više gođina u Zapadđnoj Nemačkoj PTB pokrenuo postupak prethodnog ispitivanja brojila ugrađjenih u mreži da bi se utvrđila njihcva postojanost u odnosu na tačnost merenja, kako bi se na osnovu toga đonela odluka o njihovom skidanju i servisiranju ili daljem rađu u mreži. U cilju sprovodjenja ove zamisli angažovana su elektrođistributivna preduzeća (EVU) kao i pođručne službe PTB-a. Dobije= ni rezultati služili su kao podloga za pro= sudjivanje o ispravnosti brojila, kaoi o đonošenju odluke da li su rokovi povremenog pregleđa pravilno utvrdjeni. Ispitivanja su sproveđena na velikom broju brojila i svako je brojilo ispitano na tačno odredjene tačke opterećenja, a radi što boljeg reprođukovanja rezultata merenja išlo se na stva-– ranje homogenih serija. Ovaj postupak je i ozakonjen Naređbom od 19. novembra 1971. godine o izmeni važnosti Naredbe o kontroli brojila. =

Jasno je, đa se u takvom slučaju prilikom izbora brojila, treba pridržavati osnovnih postavki matematičke statistike. Izbor uzoraka u jednoj masi brojila, koja podleže povremenom pregledu, mora biti slučajan uz korišđenje tabela slučajnih brojeva, tako da za svako brojilo postoji podjednaka mogućnost izbora. Ovo se ođabiranje može sprovesti na više načina, bilo prema brojevima proizvodnje (fabrički broj), bilo prema brojevima evidencije i slično. Korišćenje već jednom izabranih uzoraka za ponovnu kontrolu nije dozvoljeno. Brojila, koja se na osnovu nekog posebnog zahteva ili opravdane sumnje đa nisu ispravna, skidaju iz mreže rađi provere ne mogu se smatrati kao uzorci.

Iskustva ma prethodnom tspitivomju brojila u Jugoslaviji

U cilju provere stabilnosti merenja i kvaliteta pojedinih fabrikata i tipova brojila kođ nas Savezni zavođ za mere i dragocene metale (u daljem tekstu Zavođ) sproveo je ispitivanje izvesnog broja brojila ugradjenih u mreži. Ispitivanje je vršeno tako đa su skinuta brojila iz mreže bez ikakvog servisiranja, i posle klasifikacije, prema fabrikatu i tipu, stavljena su na regale za ispitivanje. Posle zagrevanja i postizanja termičke stabilnosti brojila su ispitivana na svim tačkama opterećenja prema metrološkim uslovima. Posle ispitivanja, a prema đobijenim rezultatima, brojila su klasificirana u tri qrupe:

– u prvu grupu su đošla brojila koja su zađovoljavala na svim tačkama ispitivanja, - u drugu grupu brojila koja su na jednoj ili više tačaka ispitivanja bila neispravna, ali u odnosu na đozvoljene granice greške u javnom saobraćaju se nalazila još uvek u propisanim granicama tačnosti, koje nisu kažnjive zakonom,

- u treću grupu brojila koja su kođ jedne ili više tačaka ispitivanja bila van granica grešaka u javnom saobraćaju.

Treba reći, da je broj brojila u trećoj grupi bio najmanji. U drugu grupu došla su brojila koja su mahom na malom opterećenju 0,05 1, (osnovne struje) većinom bila u minusu ili su zađovoljila kođ polaska, đok se na većem opterećenju greška brojila uglavnom kretala u dozvoljenim granicama. Što znači đa je do izražaja došlo poveća= nje otpora trenja pokretnih delova, jer prisustvo gvozđenih opiljaka ili neke druge prašine u međjugvoždju permanentnog magneta i strujnog i naponskog elektromagneta nije nadjeno.

Broj neispravnih brojila bio je takodje jako zavisan od godine proizvodnje, ugrađnje, a što je naročito došlo do izražaja kod brojila proizveđenih u prvoj deceniji posle rata, koja su u odnosu na buđuću njihovu upotrebu od sve manjeg značaja. Ođ brojila novije proizvodnje bilo je manje slučajeva da su rezultati bili takvi đa su se mogla razvrstati u treću grupu. Mahom su se razvrstavala u prvu i nešto manje u drugu grupu, izuzev ako je u pitanju bio neki tehnički neđostatak usleđ lošeg kvaliteta nekog ugrađjenog elementa (ležišta i slično).

Procentualni broj brojila u prvoj i drugoj grupi je uglavnom linearna funkcija vremena, a koja je linearno rasporedjena sa porastom vremena eksploatacije. Rezultati merenja su klasificirani prema važenju žiga i to posebno za jeđnofazna a posebno za trofazna brojila,

Utvrdjivanje kriterijuma sa ispitivamje brojila ugradjenih u mne3i radi odredjivmmja roka ponmovnog pregleda

Prilikom utvrđjivanja kriterijuma potrebno je u osnovi rešiti dva problema i to:

– određiti tačke opterećenja na kojima treba proveriti ispravnost brojila, i

- ođređiti maksimalni iznos đozvoljene greške u plusu i minusu.

Tačke opterećenja na kojima treba proveriti ispravnost brojila mogu se dobiti sledećim razmišljanjem: potrebno je utvrđiti koji je broj informacija neophodno potre-

ban, kao i koji bi broj informacija bio suvišan, zapravo nepotrebno dobijen.

Rad brojila, kako je poznato, je funkcija otpora trenja i postojanosti permanentnog magneta. To znači da bi brojilo prvenstveno trebalo ispitati kođ malog opterećenja,

A a U Or e a U u U U | GL U LG, UJE: