JUS standardizacija

te odredbe pomenute naredbe, ali je njegov član 50. ustanovio načelo po kome je investitor, odnosno izvodjač radova dužan đa u objekat ugradjuje građjevinski materijal koji odgovara standardu, odnosno koji je snabdeven atestom (potvrdom o kvalitetu) AKO ZA TAJ MATERIJAL NE POSTOJI STANDARD. Osnovni zakon o izgradnji investicionih objekata prestao je đa važi na osnovu Ustavnog zakona o sprovodjenju ustavnih amandmana, ali ovo načelo U NEIZMENJENOM OBLIKU nalazimo u većem broju danas važećih zakona republika i pokrana koji se odnose na izgradnju objeka-

: a.

i. J t

Pojam atesta, način izdavanja tog dokumenta, uslove za njegovo izdavanje i sadržaj s obzirom na činjenice koje treba njime da se dokazuju nisu regulisali ni kasniji zakoni i propisi, sve do donošenja Zakona o standarđizaciji iz 1977. godine.

Prvi pokušaj definisanja tog dokumenta učinjen je u Zakonu o jugoslovenskim standarđima i normama kvaliteta proizvođa, u kome je (u članu 45. stav 2.) rečeno: "Atestom se utvrdjuje da proizvođ ispunjava uslove propisane u pogledu kvaliteta i drugih svojstava (tehnička svojstva i karakteristike proizvođa, funkcionalnost i dr.) ili ako ti uslovi nisu propisani - da ima kvalitetna i druga svojstva koja je utvrdila Organizacija uđruženog rađa koja je proizvela proizvod". Prema ovoj definiciji, atest je dokument o usaglašenosti proizvođa sa jugoslovenskim standardom, ili deklaracijom proizvodjača; iako se ova definicija približava današnjem shvatanju atesta u jugoslovenskom zakonođavstvu, ona još uvek ne vezuje ovaj dokument za tačno utvrdjene, propisane karakteristike, metode ispitivanja i uslove ispitivanja u pogledu opreme i kadrova, što je dovodilo do istih posledica do kojih je dovodio i raniji koncept. Ipak, sve te i takve nepouzdane dokumente inspekcije su priznavale kao valjane jer drugih mogućnosti nisu ni imale - dokumenti su bili izdavani u skladu sa zakonom! Takvo stanje zakonske regulative imalo je, Što je potpuno razumljivVO, SVOg Odraza kako na podzakonske akte, i njihovo primenjivanje tako i na tehničku, i inspekcijsku kontrolu njihove primene. Stvorena praksa i navike predstavljaju veliku prepreku i izvor su nesporazuma

i neshvatanja u primeni Zakona o standardizaciji, kojim je prvi put jasno i nedvosmisleno definisan karakter tog dokumenta, način izdavanja i njegov sadržaj s obzirom na činjenice koje se njime dokazuju, i koji je vezao izdavanje atesta za propise precizno odredjenog sadržaja. U svesti ljudi još uvek je medjutim živa predstava o atestu kao "potvrđi" o kvalitetu koji nije nigde definisan (što je karakteristično za republičke i pokrajinske zakone, pa i za shvatanja republičkih gradjevinskih inspekcija).

267

Česte reorganizacije organa uprave, koje su za posleđicu imale - izmedju ostalog – isto tako česte promene u pogledu nadležnosti u vezi sa uredjivanjem ovih pitanja, dovele su do nesistematske izrade i donošenja propisa iz oblasti gradjevinarstva, do "dvostrukog koloseka" regulisanja, pa i do kontradiktornog regulisanja pojedinih pitanja.

Ovi problemi su i danas prisutni. Iako je u federaciji odavno zauzet stav da

će federacija svoja ovlašćenja koja se odnose na uredjivanje stanđarđa, tehničkih normativa i normi kvaliteta vršiti preko Saveznog zavoda za standardizaciju i tako koncentrisati na jednom mestu VIšenje tih ovlašćenja - što je našlo svog odraza u Zakonu o stanđardizaciji i zakonima o organizaciji savezne uprave "resorski pristup" je još uvek prisutan

· u saveznom zakonodavstvu Što u nekim

oblastima stvara velike probleme i dGOVOdi do neadekvatnog regulisanja čitavih oblasti.

Neuskladjemost važećih propisa ız oblasti gradjevimapPstva sa promenama mastalim u pravnom sistemu u vreme njihovog važenja

Svi ranije doneseni zakoni kojima se uredjivala oblast standardizacije (7akon o jugoslovenskim standardima, ZŽakon o jugoslovenskim standardima i nOrmama kvaliteta proizvoda, Zakon o tehničkim normativima i druqi) sadržavali su ođređbe kojima se prođužavala važnost podzakonskih akata donesenih na osnovu ranijeg zakona, ali nisu sadržavali ođredbe o obaveznom usaqlašavanju tih akata sa novim zakonom jer se takva obaveza podrazumevala.

'Uskladjivanje propisa kojima je na taj

način produžavana važnost, sa novim zakonom, vršilo se uporedo s revizijom njihove tehničke sadržine, kad i ako Je takva revizija vršena. Zakonska obaveza povremene kontrole i revizije ovih oropisa je uvedena tek Zakonom o standardizaciyjij iz 19.77 godine.

Podzakonski akti koji nisu u skladu sa zakonom stvaraju velike teškoće organizacijama udruženog rada koje su dužne da ih primenjuju, inspekcijama koje kontrolišu njihovu primenu, i suđovima prilikom rešavanja sporova. S obzirom na razvoj tehnologije može se pretpostaviti da su ovi propisi zastareli u pogledu svog tehničkog sadržaja.

Mnogi propisi iz oblasti stanđardđizacije (pa tako i propisi iz oblasti građjevinarstva) bili su u svoje vreme doneseni na osnovu drugih zakona kao što je na primer "Osnovni zakon o izgradnji investicionih objekata", pa su prestali da važe kao savezni propisi istovremeno sa prestankom važenja zakona na Osnovu koga su doneseni. Neke od tih propisa "preuzele" su republike i pokrajine do dOnošenja svojih propisa pa u nekim republikama i autonomnim pokrajinama neki od