Narodno blagostanje
Страна 424
ređa: kod Miholjaca 98 stanovnika na 1 km?, Oseka 90, Našice 119, Đakova 83, Zrmanje 86 stanovnika i prema Južnoj Srbiji gde je gustina znatno гедал) Upadljivo je, međutim, da se
НАРОДНО БЛАГОСТАЊЕ
gustina stanovništva kreće prema privrednim prilikama i posto-
jećim uslovima proizvodnje. Ovakvo stanje mepovoljno беле na ekonomsko-so-
Бр. 27 роуттата. Оуде је сиј обехђедепје рођортутеде ргоћу ејеmentarnih nepogoda, pošto je neizvesnost maksimalna, jer se ne zna hoće li se požnjeti ono što se je posejalo.
Mere za zaštitu od poplava zavise od njenog prouzroko-
· vača. Najčešće su plavljeni tereni pored neregulisanih reka i
cijame odnose na selu. Prema podacima koji su izneti na kon-" ferenciji agrarnih stručnjaka o merama za rad i unapređenje”
biline proizvodnje kraškog područja Savske bamovine, održane
12, 13 i 14 januara 1931 godine, izlazi da proizvodnja Og Dpo- ;
dručja ne stiže za prehranu stanovništva i stoke, jer je potrebno: za prehranu stanovništva · 1,944.125 m. c. žitarica
a proizvodi se svega 1072112 | te se javlja manjak od 871.413 ,, | za prehranu stoke 3,909.886 m. c. sena a proizvodi se svega 2607/.852 У је te se javlja manjak od 1,302.034. ,, %»
Osim toga može se navesti i činjenica da je već 12 Sodina prošlo, od kako je u našim severnim krajevima dodeljeno na 600.000 kat. jutara na ime agrarne retorme, a već se javljaju nove generacije koje traže zemlju.
Otud, kaogod što. veliki posed goni stanovništvo sa sela, isuviše mali posed ih nemanje zemlje uopšte imaju istu jposle-
otpada na zemljoradnike.*)·
Kod nas je pod udar agrarne reforme došlo na 1,346.224 hektara obradive površine, a u Bosni i Hercegovini na 240.000 hektara Šume i pašnjaka, dok ukupna površina, koja je došla pod udar te reforme, iznosi 1,700.000 ha od ukupne agrikulturne površine naše države. Ova površina dodeljena je na
370.000 porodica, što znači da na jednu porodicu dolazi 4,5 ha”
ili po 1,125 ha na dušu, ako pretpostavimo. da jedna porodica broji četiri člana, a to je malo.
Može se, prema tome, reći da kod nas postoji još uvek „gSlad za zemljom”.
njihovih pritoka, te зе отаде dovolino dugački ali veoma skupi nasipi, koji vrlo često ne odolevaju jačini vodenog toka, te se samim fim nameće potreba odvodnjavanja uvek Када voda prodre nasip. Zato je vrio racionalno produbljivati donji tok rečnog korita, zašumljavati gornje. njecovo područje, sadifi Koпапе trave | regulisati rečno korito.
Ekonomsko-socijalne posledice od poplava su nedogledne. Stanovništvo usled proletnjih poplava odocnjava sa sefvom; zbog njih ono ne sme da gaji ı onu vrstu kulture koja bi inače povoljno uspevala. Obično se na takvim terenima seje kukuruz, jer bolje izdržava vodu, dok se pšenica gaji na višim terenima; јаго žito se usled proletnjih poplava oSotovo i ne seje, a Zbog pozne setve, hladne jeseni i rani mrazevi prete opstanki posejanog bil|a. O nekom plodoredu često uopšte ne može biti zOvora. Tako na pr. godominci znaju samo za plodored pšenicakukuruz; međutim, posle izvedenih radova mogla bi se uvrstiti u plodored i сеника, која 61 БЏа од пеосепфуе Комен 1 2а гаtarstvo i za stočarstvo, čije је stanje veoma bedno, |er je stoka
- : 5 _ _ : a 5 5 ~. | цојаупот upućena na kisele barske trave, koje vrlo nepovoljno dicu: siromaštvo, pečalbarstvo i emigraciju. Naša emigracija iz- |
nosila je 7% od ukupnog broja stanovništva. Od tog 75%"
utiču na organe za varenje i vrlo su siromašne u hranljivim sastojcima. Po sebi se razume da je usled sveza ovoga žetveni prinos minimalan; pri velikim poplavama on je ravan nuli, te je narod primoran da sa stokom nedeljama i mesecima boravi pod veФет nebom (godominske opštine i Borča)! Višak stanovništva prinuđen je na napuštanje ognjišta i emigraciju.
Problem zaštite od poplava uvek se javlja kod površina koje se nalaze pored poplavnih i neregulisanih reka čija se regulacija neizbežno nameće. Od oslobođenja kretalo se delovanje naše Države u tom pravcu na osiguranje najugroženijih mesta
. kod odbrambenih nasipa vodnih zadruga.
Kod nas postoji plan za izvođenje melioracionih radova.
Što se tiče specijalno isušivanja izgleda nam da se zasad u prvom redu biraju takvi melioracioni objekti kojima se istovremeno rešava i pitanje nacionalne politike i pitanje ekonomsko-socijalnog snaženja астаглоо ргојебатјаја. Оца vanje i natapanje Metohije, objekta visoke kulturne vrednosti,
ali napuštenog. Težnja je da se na njemu nastani zdrav nacio-, nalni elemenat, od koga će se stvoriti seljačko-porodična ga-
zdinstva kao osnovne ćelije državnog organizma.
Melioraciona površina naše Države, u koju ulaze isuši-
vanje, odvodnjavanje i natapanje, iznosi 2,087.000 ha, prema podacima Melioracionog otseka hidrotehničkog odeljka Ministarstva građevina. Od ove površine potpuno je mueliorisano 884.000 ha, te delimično izvedenim melioracijama ostaje još za meliorisanje 1,203.000 ha. Meliorisana, ova površina može se staviti pod kulturu; isparcelisana, može primiti. 200.000 porodica. Ako računamo da će se sa 1 hektara dobiti samo žita ро 10 т. с. imaćemo povećanje od 12,030.000 m. c, što bi po ceni od recimo 200 dinara ma 1 m. c. pretstavljalo višak od Dinara 1.406, mds. bruto prmosa na koji jedino i оједа рогоdično gazdinstvo. Izvođenjem ovih radova moglo bi se podići blagostanje „pasivnih” krajeva, plodnost i prinos od kulturnog tla, a isto tako i vrednost tla, dok bi iz našeg rečnika svakako ispala reč „pasivni” krajevi.
Osim ovih radova, kojima je cilj stvaranje novih ziratnih površina, zasad je mnogo važniji problem, jer ne trpi odlaganje, zaštita od poplava i uređenje unutarnjih voda na već obradivim
1) Dr. Hrista Stamenović: cit. delo
isuši-,
Od plovnih reka neophodno je regulisati: Dunav, Savu, Dravu, Muru, Tisu i kanal Begej, a od splavnih i neplovnih reka naročito Kolubaru, čijom 6: зе геоша. Cijoni zaštitio od poplave 18,500 hektara veoma plodne zemlje. U Dravskoj. banovini potrebno je regulisati pri-
toke Krakov i Pšatu jer plave površinu od 5.000 ha. Najveći deo poplavne površine otpada na Vojvodinu; ta površina iznosi 729.000 ha; to dolazi otud što je ona nizozemska, svake godme biva plavljena. Međutim, Vojvodina pretstavlja, po rečima dr. Stebuta, prof., naš tzv. stepsko-polupustinjski reon мјазтјег Пра за пајродфтјот zemljom — сегпохетот. То važi naročito za Bačku, što se ogleda i njenom visokom žetve-
nomi primosu čak i pri upoređenju sa Banatom.
Danas se u Banatu isušuje pančevački ге u površini 72.074. kat. jutara.
U Moravskoj banovini neizbežno se nameće potreba zaštite moravske doline, zatim dolina reka: Crmnice, Lugomirske i Resave u ukupnoj površini od 16.500 hektara odlične Sajnjače i smonice koje pri racionalno] obradi i đubrenju daju dobre prinose.
U Drinskoj banovini problem zaštite od poplava ravan je onome u Vojvodini. Ima se meliorisati ŽupanjaMitrovica u površini od 138.000 ha; postoje, međutim, ove vodne zadruge: II mačvanska, pocerska i drinsko-savska sa ukupnim područjem od 25.700 hektara.
U Zetskoj banovini pomenućemo Skadarsko jezero (jedan deo samo dolazi u obzir), čijim bi se isušivanjem “dobila površina od 12.000 hektara; međutim, trebalo bi