Narodno blagostanje

2 јуни 1934.

НАРОДНО БЛАГОСТАЊЕ

Страна 355

12 ОКЕРМЗТУА |

E Činovaično pitanje postaje centralno budžči

Киза dežavnith budžeta istakla je nn novničko:bitanje. Problem ličnih izdatak „не. U koliko su se nacionalni doho s lim i budžeiski prihodi smanjivali, u to nižke plaic арзогоуаје зуе veći procena

činovništvo vrši usluge dofle su penzioneri potpuno pa-

sivna pozicila na bilansu socijalnog produkta: Pred ledenim zakonom neophodnog smanjivanja

državnih izdataka u doba dugotrajne privredne дертезје |

— izdaci na činovništvo prvi su bili na tome putu. Zbog toga su sve države u svetu Dile prinuđene da pristupe periodičnoj redukciji ličnih izdataka u svojim.budžetima; Ova se šprovodi na razne načine: smanjuje.se broj činovništva racionalizacijom državne uprave; reduciraju sec plate, dođaci i druge nagrade; zabranjuje se dvostruko zarađivanje; diferenciraju se-plate i dodaci prema bračnom i porodičnom sfanju. (n. pr. ako, su muž i žena zaiedno uposleni ili ako uposleha deca žive u zajedničkom

'kućanstvu sa svojim roditeljima) i t; d...

_ Mi ne mislimo da ulazimo u istorijat mera kod nas”

preduzetih za smanjenje ličnih izdataka od kako je izbila privredna depresija, već hoćemo samo da upoznamo či-. taoce sa izvesnim brojevima, koji su bitni za rasuđivanie: o svima stranama činovničkog pitanja u Vezi sa državnim finansijama. | O

пи Aopsofutai i relativni broj činovnika. код 125 Prema podacima Ministarstva finansija za 1933/34 ti Jugoslaviji je 428.600 lica uposleno u državnoj i samoupravnoj službi ili prima platu, penziju, potporu i inVva– lidu od strane države. To znači da na svaka 33 stanov-:

· nika pada po |edan uživalac plate, penzije, invalide itd. Ako pretpostavimo da. nacionalni dohodak iznosi danas”

35 пи ага, одпозпо па једпо lice oko 2420 din.„:onda. sadašnji godišnji prihod 33 stanovnika iznosi oko, 79.860.

din. Prosečni izdaci pak na jedno lice, koje živi od javne

fike, iznose 15.074 din. To znači, da.godišnii. prihod svakog 6.5 građanina ide ma izdržavanje jedno koje živi od javne ruke, ili da svako lice učestvu 19.6% u ukupnom godišnjem prihodu 33 lica. 5

Lica koja žive od |avne ruke dele se na sledeće каtegorije: državni činovnici (uračunati kaplari, Хапдатт i tadnici kod Ministarstva saobraćaja i Ministarstva šuma”

banovinski činovnici 11.878, banovinski pe

administrativno osoblje 4.164, seoske o bijen na osnovu verovatne prosečne plate od 750 din. mesečno podeljen ukupnim rashodom) 18.483, osoblje preduzeća seoskih opština (prosečna plata 800 din.) 165, administrativno osoblje 70 gradskih opština (prosečna plata 2.000 din.) 9.370, osoblie preduzeća (prosečna bla-

—-ta-1.200 din:) '6:000 tica- Ako-pretpostavimo-da-80% - ·

NAŠE ČIN i niodovoO, ičešće u socijalnom produktu =

: Si

_Čiovniio | 0 ID DO O LO O 0 о а · ртотето (оуај se procenat svakako morao povećati Ss vrši korisne uloge narodnoj privredi, ali ono ne povčćaVa O-O >

nacionalno bogastvo, već troši socijalni produkt. Ali, dok ·

žive u domaćinstvima, koja po državnoj stati-

(ovih lica.

i imaju. ртозеспо“ро 5 članova, onda ukupan broj lica, _ koja žive dd prihoda javne ruke, iznosi 1.799.160 ili

- 128% ukupnog stanovništva. 1921 broj lica Која 2а_ rađuju pretslavliao je OKO 52% Ako. pretpostavimo da se ovaj

ukupnog stanovništva. procenat ni do danas nije obzirom na vrlo |ak privredni razvitak u posleratnom periodu, :ali-je na drugoj strani taj porast kompenziran

· znatno većim priraštajem stanovništva) onda izlazi da

procenat lica, koja primaju platu, penziju itd., javne ruke iznosi oko 6% ukupnog broja lica koja zarađuju. A na svakog osmog stanovnika dolazi po jedno lice, koje živi od javne ruke (Moji zarađuju i izdržavani). U podeli stanovništva po glavnim zanimanjima, grupa lica, koja žive od javne ruke, stoji odmah iza industrije i zanata.

" Vrlo bi interesantan bio podatak o priraštaju Čiпомака i samoupravnih službenika. Nažalost, nemamo o tome potpunih ppdataka. Ali ipak i na. Osnovu ono ро-

"Дафака Којипа газројајето тосј сето dobiti prilično

tačnu sliku. Prvi veliki talas priraštaja činovništva bio je _ u periodu 1919—24. Strah od takvog razvića javlja se već 1923. U. budžetskom ekspozeu za 1923124 konstatuje

se, da se povećanje stanovništva kretalo od 266 до

· 2334%, док „prema brojnom stanju porasta stanovništva

od 4. na 12-miliona duša, ovo povećanje nikad ne bi smelo da pređe 300%”. Porast činovničkog kadra nastavio se i posle toga perioda. Državna služba |e postala atrakciona tačka za sve, koji su upućeni na stvaranje prihoda za život. U doba krize državna služba je ostala kao najsigurniji izvor prihoda, te je apelovanie na državu za uposlenje: postalo naročito intenzivno. Znatan priraštai stanovništva·s jedne i sve manje mogućnosti uposlenja u procesu proizvodnie s druge strane, naročito u godinama krize,-uticali su.da je na državnu i samoupravnu službu apelovao зуе меб Бтој lica. _ To nije bio slučaj samo sa srednjim staležom, već i sa seljakom. Srednji i

:bogatiji:seljak nastoje da:svoje potomstvo školuju i da "ga smesfe u državntt il:.samoupravnu službu. |

U uskršhjem broju lista „Мтете" од 1928 софпе

ђ „pok. Milorad, B. Tošić izneo ie u jednom članku brojno - stanje državnih službenika. Ako te podatke uporedimo

sa onima u 1933/34, dobijamo ovakvu sliku:

(0 JA, 1928 | {033034 . Više % Činovnici-i.priprav. 44.089 . 70.148 26.059 59. :'Zvaničnići 12:292: ..34.984 22.692 184.6

не 5.50, 11.075 + 5.325 | 927 ontraktualni, hono 7

"тапи 1 dmevničari 10.016 40.856. 30.840 307.9

Ukupno. 72.047 157.000. „84.016 117.7

Dok se u periodu 1929—1933/34 broj navedenih službenika. više nego udvostručio, dotle je prirašta| stanovništva bio oko 9%, što znači da jć uvećanje činOVničkog staleža bilo 12, puta veće od prirasta stanovniSiva. Kao što se iz gornjeg pregleda vidi, najveće pOvećanje bilo je u grupi zvaničnika i kontraktualnih, honoTarhih | dieviičafa. OU AJ IL LU | S