Nova Evropa

gradjanske škole, Tečajevi su trajali 10 meseca, i uspeli su dobro; velika većina kandidata položila je ispit osposobljenja, te godine 1923/24 ima u službi po javnim gradjanskim školama već 68 ispitanih učitelja i 68 učiteljica,

Težak udar, od kojeda će se dugo osetiti bolovi, zadao je gradjanskim školama zakon o činovnicima. gradjanskog reda i o ostalim državnim nameštenicima {od 1, IX, 1923), koji (a čl, 6.) ne uvrštava i gradjanske škole medju one kojima je moguće postići činovničku službu 1II kategorije, Još više im je štete nanela uredba o razvrštavanju i deobi činovnika {od 31, X, 1923), koja odredjuje (u čl, 11,), da gradjanske škole odgovaraju otprilike, dvama razredima srednje škole, Dečak koji dovrši, sa dvanajst godina, drugi razred srednje škole, dobija dakle ista prava kao i apsolvent 4, razreda slovenačke gradjanske škole! Usled ovoga će gradjanske škole biti prazne, a srednje škole \prepunjene,

III, Srednje škole,

Pre oslobodjenja (1918) bilo je na slovenačkoj teritoriji koja je pripala Jugoslaviji 14 srednjih škola; 12 gimnazija i 2 realke., To su bile, sem jedne, u stvari sve same nemačke škole, iako su se predavali u nekima i predmeti na slovenačkom jeziku, naročito u nižim razredima, Poimence treba istaći privatnu biskupsku gimnaziju u Št, Vidu koju je (1905) osnovao biskup Dr, Jeglić; u njoj je bio nastavni jezik slovenački, i za taj je zavod biskup izdavao slovenačke školske knjige, naročito za više razrede; da nije bilo te gimnazije, nas bi Slovence ujedinjenje zateklo nepripravne i bez štampanih nastavnih knjiga i rečnika za više razrede srednjih škola, S jeseni 1918, profesori su počeli predavati sve predmete na slovenačkom jeziku, Za nemačke su učenike ostale još nemačke gimnazije u Celju, Ljubliani, Mariboru, i Ptuju, i realka u Mariboru, od kojih je povereništvo za prosvetu i vere (1919) ukinulo gimnazije u Mariboru i Ptuju {u Celju ju je već ranije zatvorilo), a gimnazija u Ljubljani sa nemačkim nastavnim jezikom pretvorena je u realnu gimnaziju, s tim da se u nju primaju učenici sa svih nemačkih zatvorenih srednjih škola, U mariborskoj realci ostali su privremeno nemački razredi, ali se postepeno ukidaju i pretvaraju u slovenačke razrede, Humanističke gimnazije u Celju, Kočevju, Ljubljani, u Novom Mestu, i Ptuju, pretvorene su godine 1919, od 1,—4, razreda, u realne gimnazije,

U Prekomurju je povereništvo za bogoštovlje i nastavu za Sloveniju (1919) nanovo otvorilo gimnaziju u Murskoj Soboli,

U srednjim školama u Sloveniji se od školske godine 1921/22 do 1923/24 broj učenika i razreda nije bitno izmenio; u zadnjoj školskoj godini je čak bilo manje učenika nego pre, Najviše uče-

195