Nova Evropa

Politički pregled. Ishod opštinskih izbora u Srbiji i Crnoj Gori,

U našoj se kraljevini ne vrše opštinski izbori ni jednoobrazno ni istovremeno, To je za žaljenje. Jer ako je i bilo stvarnih teškoća za izjednačenje ostalog zakonodavstva, te nikako ne mogu važiti za deo koji se odnosi na opštine. Interesi nacijonalni i državni nalagali su potrebu obraćanja što veće pažnje ovim malim samoupravnim jedinicama, kako bi se njihovim radom i napretkom došlo do napretka države i društva, To se je moglo učiniti blagodareći srećnoj okolnosti, da se pri rešavanju ovih više lokalnih pitanja ne ispoljava ona razlika koju utvrdjujemo kod uredjenja države a čiji bi se štetni uticaj dobrim delom ublažio baš usled identičnosti rada i težnja koje bi na taj način došle do svoga izražaja, Otuda ne može dovoljno da se naglasi veliki nacijonalni značaj nesamo opštinskih izbora, koji bi se imali vršiti jednoobrazno i istovremeno, već i što jačeg kolektivnog istupanja opština na svima poljima privrednog i kulturnog živofa, Treba početi odozdo, od najmanjih zajednica, i ići postepeno ka državi, Jačati opštinu znači jačati državu, davati joj onaj veliki privredni polet i temelj koji je prvi uslov za njeno konsolidovanje i utakmicu sa drugim narodima.

Sa te tačke gledišta treba posmatrati i poslednje izbore, izvršene u Srbiji i Crnoj Gori na dan 19, avgusta t. g.. Ishod tih izbora i inače je veoma značajan po razvoj političkih dogadjaja u zemlji, o čemu bismo takodje radi da učinimo nekoliko načelnih napomena,

Prema službenom saopštenju Ministarstva Unmutrašnjih Dela, dobili su opština: radikali 1414; demokrate 515; zemljoradnici 83; džemijet 15; neopredeljeni 5; republikancı 5; i nezavisni radnici 1, U 70 opština imaju se izvršiti naknadni izbori, Nije isključeno da pojedine žalbe imaju za posledicu ništenje pojedinih izbora, nepravilno izvršenih (pri čemu demokrate naročito insistiraju na tome da se izbor u Beogradu oglasi za nepravilan), No sve to ne može niukoliko da izmeni već utvrdjeni odnos snag4, u kome se opšta politička situacija pokazuje kao najpovoljnija po radikale, zadovoljavajuća po zemljoradnike, poražavajuća za demokrate,

Verovalo se, naročito u krugovima demokratskim, da će radikali ovoga puta pretrpeti pun slom, Taj više najivni optimizam uticao je negativno na birače, jer ih je činio indifereninima i neaktivnima u borbi, Netačno je i uverenje prema kome jedna partija može da crpe svoju snagu iz pogrešaka druge partije, mesto da tu snagu traži u jačanju sopstvene organizacije, u disciplini svojih članova, u doslednoj i načelnoj borbi koja, pre ili posle, vodi ka sigurnom uspehu, Radikali, dakle, izlaze iz ovih izbora znatno ojačani, i sa daleko više dobrih izgleda za sprovodjenje svoje politike, pa, ako je dopušteno prejudiciranje, i sa vrlo dobrim izgledima za nove skupštinske izbore. Posledice njihova uspeha osetiće se uskoro na svima linijama, Izgledi za koaliciju daleko su manji, a ako do ove ipak dodje demo-

225