Nova Evropa

је i prije Rata javna zdravstvena služba, koja je u nekim zemljama {naprimjer u Njemačkoj) bila uzorno organizovana i vodjena, ali kod nas je bilo zapravo tek malo liječnika Кој bi tom radu bili potpumo predani; bili su to, uglavnom, tek neki liječnici činovnici vrhovnih zdravstvemih ureda, dok su se ostali {kao maprimjer kotarski liječnici, župamijski 12101, i t. d,) više bavih praktičnom individualnom medicinom, pa su prema ličnim sklonostima pouzdano u tomu бједан 1 зуоје dlavno zvanje,

Odnos liječnika prema bolesniku počeo se mijenjati naroсо 1 razvitkom jedne važne ustanove, — bolesničke blagajne. Ranije je lječnik bio u isključivo ličnom odnosu prema bolesniku; nješa је bolesnik i birao na temelju ličnog povjerenja, pa je on ovome jedino bio i odgovoram za svoj rad, te od njega materijalno i socijalno zavisan, Prema tom odnosu imao je svaki liječnik da podesi svoj rad i da svoje postupke prilagodi, Od Rata naovamo znatno se je proširio tad bolesničkih blagajn4: liječnik nije više zavisan od pojedinca, niti je samo njemu odgovoran, već ulazi kao činovnik u jedmu višu zajednicu, — njegova se ličnost gubi, njećov odnos prema bolesniku prestao je biti ličan, on nije više samo пјети 0450voran već čitavoj blagajničkoj organizaciji, on dakle i ne čuva više isključivo interese bolesnika, već mora da se osvrće ı na interese zajednice koju reprezentuje Blagajna. Svjetski Rat je prisilio države da se, u borbi za održanje, posluže svim sredstvima, i da crpu za cjelinu svu maferijalnu snagu raznih slojeva pučanstva; radi toga je prestajalo u mmogom робједи individualno pravo raspolaganja i svojom osobom i svojim vlasništvom, pa je postojala mobilizacija озођа 1 — ч шпобот робједи — хаједиска профеђа vlasništva {zadnja etapa ovoša procesa Su propisi O stanovima), U toj istorijskoj perijodi faktički je, u više-manje svim zaraćenim državama, proveden Komunizam, djelomično čak u jačoj mjeri nedo što je to slučaj u današnjoj Rusiji, Pokazalo se mogućnim, да зе ттпобо (оба socijalizira, da država preuzme na sebe mnoše zajedničke poslove, što se ranije držalo nemogšućnim, Što je kod nas nastao pokret, da se što više inicijative opet uzme iz ruku države, da se u što više stvari opet postigne deetatizacija, nije krivnja do sistema kao takova koliko do naše nesposobnosti i nezrelosti za organizatorni rad, U drugim državama vlast se pokazala sposobnijom i uspjela je da u mnogom pošledu komunizira poduzeća koja su ranije bila domenom privatne inicijative"), koristeći se iskustvom u ratu i očišlednoj koristi za cjelinu kad se svaki pojedinac potpuno podredi interesima Za-

*) Vidi u „Novoj Evropi" od 11, septembra 1927 P, Slijepčevića članak „Socijalistička općina u Beču", |

252