Nova Evropa

Predsednik Poljske Republike kao učenjak,

Profesor dr, IBnacy Mošcicki rodio se 1. decembra 1867, u Mježamovu (Mierzanow), kotaru plockom, vojvodstvu varšavskom, Studirao je kemiju na politehničkoj visokoj školi u Rigi; nakon svršenih nauka nastanio se u Varšavi, koju je dodine 1892 morao napustiti radi svojih političkih nazora, U najteže doba poljske borbe za ljudska prava stajao je mladi inžinjer Moščicki uz Josifa Pilsudskog. (O njihovu zajedničkom radu donosi baš ovih dana Rkrakovski »Ilustrowany Кигуег Codzienny« različite reminiscencije sa slikama tadašnjih boraca.) Poslije jednogodišnjeg boravka u Londonu pošao je u Friburg {u Švajcarskoj), gdje je na tamošnjem sveučilištu postao asistentom fizike, Godine 1901 imenovan Je direktorom laboratorija za izume, te se posvetlio studiju elektrotehničkih problema, u rješavanju kojih je postigao znatne rezultate, Njegov sintetički postupak za priredjivanje salitrene kiseline, i njegov električni kondenzator, pribaviše mu nepodjeljeno priznanje medjunarodnog naučnog svijeta. Godine 1912 pozvan je na katedru elektrokemije na politehničkoj visokoj školi u Lavovu, Poslije obnove poljske nezavisnosti imenovan je direktorom ivornice otrovnih plinova u Hožovu (u Gornjoj Šleskoj). Za Predsjednika Republike izabran je 1, juna 1926, a 4, juna nastupio je dužnost, Perijod predsjednikovanja traje sedam godina,

Ignac Moščicki napisao je mnoštvo radova iz područja fizike i kemije, U Friburgu stekao je ime slavnog tehnologa, i tu je kao asistent prof. Kovalskogč izradio prvu svoju raspravu za »Socićtć de | Acide Nitrique 4 Fribourg«, o fabrikaciji azotne kiseline iz zraka i vode uz upotrebu električne struje. U tečaju svog laboratorijskog rada otkrio je novu pojavu, koja mu je omogućila da izgradi kondenzatore za visoku električnu napetost. U svrhu eksploatacije toga izuma podignuta je velika tvornica u Friburgu, koja je počela nabavljati za svjetsko tržište osiguranje mreže vodova i kondenzatore za radio-stanice, Godine 1904 uredjena je u Vevey-u privremena tvornica azoine kiseline, a četiri godine kasnije pristupa se i gradnji velike tvornice u Chippis. Zahvaljujući toj tvornici Švajcarska је za vrijeme Rata mogla sama pokrivati čitavu svoju potrebu vezanog azota,

Od godine 1913, I, Moščicki — kao profesor u Lavovu radi za svoju domovinu, i s oduševljenjem nastoji da u Poljskoj stvori što Jaču kemijsku industriju, Odmah stvara osnovu za osnivanje tvornica sintetičkog cilanovodika, željeznog cinkovog cijanida, 1 azot-amona. Rat je spriječio realizaciju toga plana. Nemogući da ostvari kemijsku industriju, Moščicki osniva naučni zavod koji se pretvara u Veliki Državni Kemijski Institut za istraživanje u Varšavi, sa ciljem da razvija stvaralačku tehno-

151