Nova Evropa

lijepom književnošću Која је pripovijedala o vitezovima, furnirima, zaljubljenim kastelankama i paževima, itd.. Osobito treba istaknuti u negativnom naličju romantizma estetizujuće shvatanje života, ukoliko je ovaj trebao da bude proživljen kao strast i fantazija, kao ljepota i poezija; — patološki stav prema realnosti, koja harmonizuje sve duhovne djelatnosti, nedopuštajući da se jedna od njih proizvoljno izdvoji i postavi nad druge. U stvari, to je bila negacija poezije, jer je ova svladavanje akcije u Rkozmičkoj kontemplaciji, počinak u praktičnoj aktivnosti, iako priprema za novu altivnost; i zato romantizam iskrivljuje realnost, ali iskrivljuje i poeziju, čineći je neposrednim i бгсеvitim izrazom pasijonalne realnosti, te se očituje u njoj u kriku i deliriju, {Za Kročea je prava poezija sinteza разџопајпоба s fantastičnim, katarza i smirenje burne osjećajnosti u fantazijskoj kontemplaciji.) Na taj se je način istoričnost izvrgnula u sentimentalnost prošlosti i u nostalgiju obnavljanja, nacijonalizam u lanatizam rase, sloboda u eđoarhiju i anarhizam, poezija u životnu praksu.

Liberalni ideal, koji se je rodio na početku vijeka, morao je da prodje kroz sve faze dizanja i padanja istorijske dijalektike, Od pada Napoleonova do revolucije od godine 1830, on je bio potiskivan restauracijama i Svetom Alijansom; ali je ipak, na kraju krajeva, svršilo njegovom pobjedom. Ideja liberalizma bila je u ovom razdoblju prividno pokopana, jer je Meternih vladao u Austriji, a preko nje u Njemačkoj i u Italiji, dok je u Španjolskoj vladao Ferdinand VII, u Portušalskoj don Miguel, u Sardiniji Karlo Feliče, u dvjema Sicilijama Franjo l, u Rusiji Nikola I, a u Francuskoj knez Polinjak. Pa ipak, istorija je išla svojim putem, jer je Meternih morao da prizna u to doba da je javno mišljenje protiv njeda, a Šatobrijan, kad je posjetio Italiju (godine 1829), izjavio je da je oma zrela za revoluciju. I ovo raspoloženje duhova u Evropi našlo je svoj odušak u Julskoj Revoluciji godine 1830. U perijodu koji Je slijedio zatim, od godine 1830 do 1847, duhovne sile proklijale u osvitku stoljeća neprestano napreduju i osvajaju nove pozicije. Gjuzepe Macini [Giuseppe Mazzini) bio je Sodine 1831 poslan u zatočenje od pijemonteske vlade; ali ova nije ni slutila da je tim dala Italiji, i svim narodima koji su težili za slobodom, idealnoša političkoga učitelja. Macini je uvidio da postoji nešto važnije od politike državnika: budjenje u čovjeku osjećanja univerzalnoša ideala, tojest budjenje svijesti o misiji koja je svakome odredjena, On osniva »Mladu Italiju« (1832) s karakterom borbenim i religijoznim, i mjesto iščekivanja »inicijative« od strane Francuske, poučio je Talijane, a i druge narode, da svaki mora da provede vlastitu »inicijativu«. U isto doba, u opreci s francuskom hegemonijom, u Macinijevoj duši niče ideja »Mlade Evrope«, Njegova je veličina moralne pri-

452