Nova Evropa

uslugu svojoj domovini oni sitni pisci na Zapadu koji su kušali da smanje značaj talijanske uloge u Svjetskom Ratu; neulazeći u strateška rasmatranja, ostaje — kaže on — Ččinjenica, da je Italija u tom ratu žrtvovala na 700 hiljada mrtvih, dva milijona ranjenih, i čitavu trećinu svoga narodnog bogatstva, pa je stoga imala puno pravo, da ju Antanta tretira kao ravnopravnog partnera. Medjutim, Italija koja je pobijedila u ratu, izgubila je mir! U svemogućem Odboru Četvorice pobjedničkih Velikih Sila, tri njegova člana bili su u stvari uvijek protiv Italije: Londonski Pakt, kao tajni, nisu htjeli izvršiti; odbili su sve talijanske zahtjeve u pogledu nedjeljiva mirovnog ugovora; i — uopće — nisu postupali s Italijom kao sa ravnopravnom velikom silom. Tako je došlo do УМегзајзког Ugovora, nepravednog i uvredljivog za pobjedničku Italiju; Saveznici su odbili od sebe Italiju, pa se već tu rodio talijanski revizijonizam, koji ju Je jednog dana morao zbližiti sa Njemačkom, što je sve imalo onda tako teške posljedice, dok konačno nije izbio i novi rat. A koliko bi se drukčije okrenuo tok istorije, da je Italija mogla ostati uza stare i nove saveznike, kao čuvar novog stanja u Srednjoj Evropi!...

Šta je bio dakle cilj »čelične osi«? —: izvršiti pritisak, diplomatski i vojnički, na čuvare stanja stvorenoš mirovnim ugovorima, te izazvati reviziju toga stanja mirnim putem. To se onda nazvalo »ratom živaca«. Po talijanskom shvaćanju, trebalo je pojam »osi« tumačiti u konstruktivnom smislu, kao os koja vezuje obadvije autoritativne velesile kao činitelje mira i sigurnosti, kao njihovu odbranu od politike zaokruživanja, sa koje su stalno optuživale zapadne saveznike. Taj blok dakle, po riječima grofa Ćana, nije bio uperen protiv nekoga, niti je bio diafragma sa ciljem da podijeli svijet na dva protivnička tabora. U tom smislu izazvao je talijanski Ministar Spoljnih Poslova pravu senzaciju svojim otkrićima o sastanku u Milanu (6. 1 7. таја 1939), potvrdjujući sve ono što se u Rimu — od početka ovoga rata — priča o tajnim klauzulama Berlinskog Pakta. Neophodnost toga »čeličnog pakta«, fe veze izmedju obe totalitarne sile na život i smrt, protumačena je sada u strogo defanzivnom smislu, kao odgovor na stvaranje »fronte mira«, koji je bio uperen protiv politike pretnja i sile u

22