Prosvetni glasnik

НАУКА И НАСТАВА

МИСЛИ О ИСТОРИЈИ | Бож. Кнежевиба (НАСТАВАК) 50. Еао што је човек комиендијум ирироде, иајвиши организам њен, чије је тел.о састављено из свих природних елемената, тако је историја компендијум људи, састављена из свих људских осећаја и мисли, вегових жеља и нада, идеала, његове борбе, патње и ослобођавања, и што историја буде организованија, сви елементи људског историјског живота добијаће све прецизнији међусобни однос по времееу и простору, вредности, обиму и трајању. Историја све више постајеправи апстрактни организам човечанства, у коме ће сви елементи добити своје право место и вредност; где неће ни један од њих претезати на рачун другог, него сви бити у једној великој хармонији: што је природа давно учинила са здравим индивидуалним телом човека, то историја мора учинити са друштвеним телом човека. Уредив тако све елементе она ће показати да за свестрани напредак и развитак човека није довољна само једна Форма историјског и умног живота његовог, него све снаге његове. Помирив тако све елементе који су се борили за хегемонију, она ће их склопити све у једну велику целину, и извести, ум из данашњег хаотичког стања историје. Тако ће она показати да ни сама наука ни сама религија, ни сам дух ни само тело нису довољни за све потребе човекове и за његов напредак и развитак. Помирити све то, т.ј. изнети хар.чонијски развитак човека и човечанства, — јесте задатак и смер историје.