RTV Teorija i praksa

Dr

Milorad Dešič

TEZE O JEZIKU NA RADIJU I NA TELEVIZIJI

1. Problemi govomog jezika sve više privlače pažnju ne samo jezičkih stručnjaka nego i kulturne javnosti uopšte. To je i razumljivo kad se zna od kolikog je značaja govoma riječ i ц kolikoj mjeri je neproučen srpskohrvatski govomi jezik. 2. Sve veče je interesovanje i za jezik na radiju i na televiziji. Ova sredstva masovnog komuniciranja vrše ogroman uticaj na milionsku masu slušalaca - gledalaca, na formiranje njihovog opšteg ponašanja, pa i jezičkog. S obzirom na to, radio i televizija mogli bi da odigraju veoma značajnu ulogu u podizanju govome kulture na viši nivo. U praksi, međutim, jezik radija i televizije ne može uvijek slušaocima - gledaocima poslužiti kao uzor, jer se javljaju greške različite prirode. Ukazano je i na neke negativne pojave: a) Uniformnost stila. Insistiranje na jednom stilskom modelu, što je dosta uočljivo kod pojedinih spikera, ali i u tekstovima koje neki novinari pišu za radio i televiziju. b) Potpuno nametanje jednoga govomoga modela, što je karakteristično u dobroj meri za televiziju u Beogradu. Pojavljivanje na televiziji ili radiju Ijudi iz različitih oblasti rada i života, osobito Ijudi iz neposredne proizvodnje, doprinosi da se razbija uniformnost stila, izbegava dominiranje jednoga jezičkoga modela (Dušan Jović: „Perspektive sociolingvistike u Jugoslaviji”, str. 29 - u knjizi Jezik u društvenoj sredini, Novi Sad, 1976). Da bi se izbjegla uniformnost stila trebalo bi i da programi radija i televizije svakog našeg centra sadrže više priloga dmkčije varijantne obilježenosti. Zajedničke emisije dvaju Ш više centara u tom pogledu su veoma pogodne. Takve emisije, pored ostalog, jezički zbližavaju mnogobrojne slušaoce odnosno gledaoce iz raznih krajeva srpskohrvatskog govomog područja. 3. Jezik radija i televizije ima svojih specifičnosti o kojima se mora voditi računa. Prije svega, karakterističan je odnos između pošiljaoca i primaoca poruke. Pošiljalac je udaljen od

164