RTV Teorija i praksa

se, ustanovio tehničke odrednice, kao funkciju tipološkog pogleda u svet radio-drame. Između Feltona i Pradalijea, a naročito posle njih, teorijska aktivnost je dosta razvijena: /1/ u „zadatim” okvirima /2/ u zasnovanijim pogledima unazad, u smislu sistematičnog prikaza razvojnih puteva umetničke prakse u određenoj sredini (Švicke) 73/ u malim kritičkim oblicima, koji se umnožavaju po časopisima i dnevnim listovima (prikazi pojedinih dela i načelne teme o parcijalnim problemima radio-dramske prakse i teorije). Istina, i u predratnim godinama, u sredinama gde je radio-drama bila relativno razvijena, bilo je izvesne teorijske aktivnosti, kako u neposrednoj, produkcijskoj sredini tako i izvan nje, u kontekstu nastajanja novog medija (radio), čija se pojava uzdizala iznad vremena, imenujuči ga epohom radiofonske kulture. Pojava novih tendencija dala je podstrek i estetickom mišljenju koje sada izlazi iz tehničko-zanatskih okvira i, sledeći fenomen novog u umetničkoj praksi, ulazi u širi kontekst, u svetideja i njegove društvene i duhovne zasnovanosti. Pitanje šta je radio-drama i dalje se postavlja i rešava parcijaino, aii i sa drugim obeležjima, čas kao deskripcijairazvrstavanje novog, čas kao traganje za „pozadinom” događanja. Opet postaju aktuelni tipološki aspekti čije se konstitmsanje diferencira hronološM i uglavnom razdeljuje u dve etape /!/ konvencionalno-literarno doba/2/ vreme eđutim, i nove pojave se donekle tipološM raščlanjuju. U tekstu Kamo smjera radio-drama” Zvonimir Bajsič skreče paznju” na imanentni razvoj žanra”, na to „kako se obhkrazvpa sam'iz sebe, po logici svog vlastitog hoda" i zakl]ucu]e da se ,nove tendencije kreču u dva pravca: 1. odstupanje od literarnog predloška 2. materijalizacija poetske imaginacije. Oba ova puta udaljuju se u međusobno suprotmm nravcima od tradicionalne strukture radio-drame, te mogu poslužiti i kao prototipovi za čitavu Ijestvicu novih mogućnosti, bilo da one pripadaju jednom ili drugom tipu/ 60 „Odstupanjem od literarnog predloška” Bajsic obuhvata ~sve one oblike, kojima kao predložak ne služi, ili samo djelomično siuži, pisani tekst, književno radio-dramsko djelo”, a odrednicom „poetska imaginacija" - „čisto knjizevna sredstva piesnika zadane realizacije”, koja iz fizicMh ili teh-

M Zvonimir Bajsić, „Kamo smjera radio-drama”, „Republika”, br, 5/75, Za greb, str. 467.

40