RTV Teorija i praksa

nosti izvan organskih (estetskih) potreba i posmatra ih isključivo kao tehničkuposledicu, previđajući pri tom njihovo stvarno „ontičko biće”, kao i činjenicu da je izumljena „tehnička aparatiira” imaia značajnu ulogu i u razvoju tradicionalnih umetnosti (instrumentalne muzike i štampane književnosti, na primer), zbog čega one nisu izišle iz kruga organskih potreba, niti su protumačene kao obična tehnička posledica. U dijalektičkoj igri umetnosti nije se menjala samo tehnika; menjale su se i potrebe, te i nove tehničke umetnosti, nezavisno od toga kako su nastale, principski nisu izvan kruga estetskih (organskih) potreba. Tehnički tip kontroverzi nije samo terminološki ili logički. To je i neka vrsta ideologijskog jezgra (tehničko: organsko = savremeno tradicionalno) oko kojeg se oštro razilazi i savremena estetička misao i futuristička prognostika, dok tehničke odrednice siuže kao lutajuči znaci koji se dodaju uz disparatno različite preferencije. Tehnika je jednom prometejska energija entuzijazma a drugi put višegiava aždaja koja proždire današnju i naročito sutrašnju umetnost U svemu tome tehničkim medijima pripada važna uloga, u oba pravca, te i radio-drama, vrednosno i inače, postaje razroko svedočanstvo i o bliskom kraju umetnosti i o beharastim pejzažima sutrašnjice u kojima će umetnostpostati cpšta praksa i čovekova potreba na nivou svakodnevice. Između mnogih stereotipnih odrednica i ideologema koje kruže oko sveta radio-drame, svejedno da li su potekle iz njega ili su mu pridodate iz opšteg „medija duha”, najbliža je „prirodi ’ ove umetnosti ona definicija koja radio-dramu naziva akustičkom umetnošću. Pojam akustičkog najkompleksnije obuhvata (bez ostatka) sve radio-dramske oblike i celinu materijaino-izražajnih sredstava (reč, glas, ton, šum i zvuk), akustički prostor kao „mesto” akustičke analize i sinteze i strukturu umetničkog radio-dramskog dela, primerenu određenom tipu akustičkog prostora, u zamišljenim i tehničM dimenzioniranim okvirima. Iraenovanjem radio-drame kao akustičke umetnosti objedinili smo sva njena potencijalno moguća operativna i materijalno izražajna obeležja, diferencirajuči ih daije u okviru akustičkog kruga (mono, stereo, ambijentna i kvadro-drama), gde se oblikuje konkretno umetničko delo, kao poseban izraz određenih proporcija i umetničkih postupaka, čije su kombinacije neograničene. Bliža podela novih tendencija na šest različitih tipova (akustička drama, fičer, participativna drama, zvučna igra, kolaž i jezičke igre) više izražava