RTV Teorija i praksa

(mnogi sociolozi tvrde da su toj kulturi rodno mjesto SAD), i antipod je humanističkoj, istinskoj kulturi. Po mišljenju nekih naših teoretičara kulture, več po samoj osnovnoj karakteristici ta kultura nije primjerena drugačijim (odnosno našim) društvenim uslovima. Drugi, opet, misle da se u našim uslovima radi o istovjetnom nazivu (masovna kultura) ali o različitim ispoljenjima tog fenomena u našem društvu: „Povečani kulturni nivo najširih masa, angažovanih u radu i samoupravljanju, brzi protok informacija i medijska komunikacija u cilju da se prevaziđe pluralizam samoupravnih interesa, imanentna promjena klasičnog ,sloja‘ inteligencije, ostvarivanje šireg društvenog uticaja u medijima (ali i njihova široka otvorenost prema svijetu), intenzivni protok Ijudi i ideja kulturnih dobara i sl. samo su neki elementi masovne kulture u samoupravljanju”. 5 I dalje; „Moderna kultura u samoupravnom društvu je masovna, kako po svojoj obuhvatnosti i brojnosti subjekata koji učestvuju u njenom stvaranju i usmjeravanju, tako i po sociološki relevantnoj društvenoj konstelaciji preuplemenjavanja radnog sa tzv. slobodnim vremenom, po organizovanju slobodnog vremena i odmora prema novim mogućnostima, po razvijanju pluralizma kulturnih izraza mnoštva sredina i socijalnih grupacija bez dogmatskog nametanja jednog drugom.” 6 Iz ovoga je očito da se istim pojmom (masovna kultura) izvan naše zemlje i u njoj pokušavaju označiti dva različita fenomena: po izvornom značenju masovne kulture ona je „niža” kultura namijenjena masama, po citiranom određenju kultura u samoupravljanju nije masovna, nego je masovno učešće samoupravljača u kulturi, što je i te kako velika razlika u odnosu na izvorno određenje. U samoupravljanju, dakle, kultura postaje svojstvo sve većeg broja jedinki u smislu da one

5 Borisav Džuverović, Kultura bez granica, BIGZ, Beograd, 1980, str. 101. 6 Isto, str. 111.

70