Srpski književni glasnik

199 | СРпски Књижевни UJIACHMHE.

јасније посматрају, постају већином много сеношљивије но што су пначе. — Тако пето п у теоријекоме мора ла се чека згодан чае, шта више п највећа глава није увек способна за самостално мишљење. (С тога је добро, да она остало време употреби на читање, које је, као што рекосмо, сурогат мишљења, пошто ири томе други за нас мисли, и ако начином који није наш. (С тога не треба сувише читати; да ве дух не би навикао на сурогат п одучно се од саме главне ствари, да се дакле не би на- . викао на воћ утрвене путање, п да га не би ход туђих мпели отуђио од његовог сопственог. А најмање се смемо зарад читања, одвојити од посматрања реалног света; пошто се повод и расположење за сопетвено мишљење много чешће налази овде него при читању. Јер опажање, реалптет, у његовој првобитности п снази, природни је предмет мпеленог духа и најлакше га може дубоко да побуди.

После ових посматрања неће нам бити чудо, да се самостални и несамостални мислилац могу лако распознати већ по самом начину излагања; онај први озбиљношћу, непосредношћу и првобитношћу свих његових мисли и израза; овај други по томе, што је све из друге руке, позајмљени појмови, сакупљени крпеж, без боје п без зраза, као о тисак каквог отиска; а његов етил састављен из конвенционалних п баналних фраза и обичних речи моде личи на једну малу државу, чија је циркулација у самим страним новцима, пошто сама не кује.

8. 8. (264).

Пето тако мало као читање може и само чисто пекуство заменити мишљење. Чиста емпирија односп се према мишљењу као жватање према варењу п асимилирању. Кад се она хвали да је сама собом, својим открићима, једино унапредила људско сазнање; онда је то псто тако, као кад би уста почела да се хвале, да је опстанак тела једино њихово дело.

8. 8. (264. 45). Дела евих доиста способних глава разликују се од