Učitelj

282 Учитељ

да укажем на њих, али ипак држим да је целисходно истаћи неке обзире:

1) Немачко васпитање не сме да одбаци карактер општег · човечанског васпитања. — Немац је човек и он пре свега има у себи подлоге за опште човечанско, универзално васпитање.

2) Немачко васпитање има да тежи изражавању опште човечанског у националној форми и да одстрањује, нарочито у раној младости, сва туђинска национална обележја.

3) Немачко васпитање има да помаже индивидуални развој, саморадњу, самосталност, самоодређење индивидуе према животворној тежњи германске природе за индивидуалном слободом.

4) Немачко васпитање не респектира само индивидуалност немачког детета, него и провинцијске особине и племенске разлике, али им даје смер националног јединства.

Дете штутгартских родитеља је истина изданак јужно-немачког швапског племена, али ипак по целој својој природи у суштини је немачко дете, а књига коју је издао становник кила, није холштајнска већ немачка књига“). Има састава и списа на шлеском, штајерском, алеманском и келнском наречју, али постоји само немачка литература. — Поједина наречја и провинцијски историјски догађаји заслужују обзир у народној школи, али у сталном односу и упуству на општи језик и историју Немаца.

5) Немачко васпитање буди националну свест, осећање за национално, води сазнању националних вредности, буди мисао националног јединства, зато потискује разлике, како историјске тако и религијске, које деле немачка племена. (Ја говорим о јавном, заједничком васпитању. Њему стављам у задатак — то овде само узгред наглашавам — да развија дечју религиозност без употребе конфесионалних разлика).

. 6) Немачко васпитање дела изнутра напоље, не споља унутра, оно служи принципу еволуције, према човековом карактеру, нарочито карактеру Немца. у

7) Немачко васпитање ослања се у најдубљим основама на развијању и јачању нарави, на буђењу живог интереса за истинито и добро и на предметима образовања.

#) Кил је главно место немачке покрајине Шлезвиг-Холштајн.