Borba, Jul 20, 1993, page 17

па риса

су

BORBA UTORAK 20. 7. 1993.

Jedino Stat

- _ pozvati na to ili će „progutati“

Prema rečniku zvaničnika naj_moćnije ćelije socijalista u zemlji, mr Nebojša Čović nije smenjen nego „deakumuliran“ sa funkcije predsednika Gradskog odbora SPS u Beogradu. ~

Da u SPS-u, može biti, ima i takvih namera, pokazuju primeri Danila Z. Markovića i Vladislava Jovanovića, koji su se, nedavno,u ime potpredsedničkog, odnosno ministarskog, odrekli onog drugog mesta u Saveznoj, odnosno Republičkoj vladi. Izbor novog v.d. šefa beogradskog SPS, međutim, govori upravo suprotno: gospođa Branka Ješić već je na mestu potpredsednika Narodne skupštine Srbije.

Slučaj bivše ministarke za rad, socijalna i boračka pitanja ne samo da nije usamljeni, перо nije čak ni drastičan primer. Ilustracije radi, trojica članova Izvršnog odbora SPS (Milora Vučelić, Slobodan~ Jovanović, Aleksandar Berček) podelili su između sebe direktorske fotelje u tako važnim državnim i nacionalnim institucijama kakve su Radio-televizija Srbije, Tanjug i Narodno pozorište. Prva dama Beograda Slobodanka Gruden, opet, deli stolice gradonačelnika i predsednika Crvenog krsta Srbije; jedan od njenih prethodnika, Aleksandar Bakočević, upi-

nje se da, pored zvanja sudije.

Ustavnog suda, zadrži i položaj predsednika Jugoslovenskog olimpijskog komiteta; generalni sekretar vladajuće partije Milomir Minić ne napušta vrh Zelezničko-transportnog preduzeća; nejasno je da li je predsednik Savezne Republike Jugoslavije Zoran Lilić još prvi čovek rakovičkog „Rekorda“...

Primera je, dakle, bezbroj i u samom vrhu države i partije (o lokalnoj sprezi državnih, partij-

dino Statut SPS pretpostavlja postojanje manjine, pa je samo do Čovića hoće li se ин

formulaciju

skih i privrednih funkcija iluzorno je i trošiti reči). Socijalistička partija Srbije — kao i većina vladajućih stranaka u svetu, uostalom — ne odriče se onoga što joj je u „miraz“ donela izborna pobeda. Zato su objašnjenju smene Nebojše Čovića primereniji razlozi koji idu tragom onoga što se u teoriji političkih stranaka zove institucijom partijske (ne)discipline.

Zanimljvo je, stoga, podsetiti da je SPS jedna od retkih partija u Srbiji koja je svojim Statutom

„(član 6) dozvolila postojanje institucije manjine. Ta konsirukciJa Je, doduše, neko kompromisno rešenje između zanteva aa se unutar SPS dozvoli delovanje frakcija i suprotnih težnji, da partija zadrži čvrsto centralističko ustrojstvo. O svojim budućim koracima odlučiće, .naravno, sam Cović, a Statut mu omiegućava, čak ı unutar partije, nove inicijative. Manjina je, naime, po statutarnoj definiciji, dopištena kao partijska institucija ukoliko predlog člana organizacije ili organa povodom određenog pitanja ima podršku najmanje 20 odsto članova te organizacije ili organa. U tom slučaju obavezno se otvara rasprava O tom problemu, s tim da članovi SPS čiji predlog većina ne prihvati, ne mogu u javnosti predstavljati svoje mišljenje kao stav SPS:

Imajući u vidu da oko konretnog pitanja (ingerencije republičke i gradske vlasti) Nebojša Cović u gradskoj organizaciji SPS ima mnogo više od potrebnih 20. posto glasova podrške, samo od njega zavisi da li će priču o „deakumulaciji funkcija“, kao disciplinovan član partije, jednostavno „progutati“.

Cviježin Rillivojevic

INICIJATIVA DEMOKRATSKE STRANKE KOSOVA

ara 93,

HO(E LI MIROVNE INICIJATIVE ZAUSTAVITI ODLAZAK SRBA I7 SRK

čiste

Srđan Radulovic

Seoba Srba iz

Da li pontonsko povezivanje obala Masleničkog ždrila nagovještava zamjenu bojnog polja zelenom čojom pregovaračkog stola za kojim će sc rješavati krajinsko-hrvatski odnosi, ili samo kratki predah uoči nastavka trogodišnjeg ratnog iscrpljivanja? Na relaciji Zagreb Knin, prema dosadašnjim iskusivima bila je samo oružana „konstanta“. Kada se činilo da je mirni način rješavanja sporova postao jedina alternativa ratu, progovaralo je oružje.

I dok vojni i politički analitičari pokušavaju povezati niti komentara ı prognoza, Koje bi izdržale iskušenja predstojećih dana duže nego pontonski most udare velebitske bure, zaboravlja se na proces koji traje praktično od početka izbijanja oružanih sukoba i koji bi mogao da presudno uliče na hlađenje cijevi oružja. Riječ je o iscljavanju stanovništva, a tog procesa nisu pošteđene ni Hrvatska, ni Krajina. Medutim, nc radi se o ctničkim migracijama, koje su, uslijedile zbog rata, pritisaka i prijetnji većinskih nacija (taj proces Je u Hrvatskoj i u Krajini prošao kulminaciju), već o iscljavanju Hrvata iz Hrvatske ı Srba iz Krajine.

Miebilizacija po Beogradu...

Egzaktnih podataka o broju Srba koji su napustili Krajinu nema, pa je teško preciznije povoriti o područjima s kojih je najvišc iseljenih, kao i o njihovoj starosnoj ili kvalifikacionoj strukturi. Trenutno sc u Krajini zvanično služe podatkom da na prostoru RWSK, površinc 13.913 kvadratnih kilometara, ima oko 500 hiljada stanovnika, od kojih je blizu sto hiljada izbjeglica iz

Hrvatske. Od oko 400 hiljada „domaćih“ stanovnika, 88 posto je Srba, sedam posto Hrvata i pct posto „ostalih“. Е

Prema popisu stanovništva iz 1981, na području SAO Krajine bilo je ukupno 240.466 stanovnika, od kojih 71 odsto Srba. Značajan procenat činili su „Jugosloveni“, a, primjera radi, tako se 1981. godine u kninskoj opštini. izjasnilo 12 odsto od 43.730 stanovnika, dok je Hrvata bilo devet odsto. Podaci koje koriste krajinske vlasti pokazuju da na teritoriji bivše SAO Krajine ima nešto više od 260 hiljada stanovnika, uključujući i područje tzv: ružičastih zona, na kome, prema istim izvorima, Živi 55 hiljada Srba, a tom broju treba dodati ı blizu 30 hiljada izbjeglica iz Hrvatske, ne računajući Srbe izbjegle iz zadarskog zaleđa nakon hrvatske agresije. Istovremeno, učešće Srba u ukupnom broju stanovništva popclo sc na preko 95 odsto.

Moplo bi sc zaključiti da Srba, bez onih iz tzv. ružičastih zona, nije manje. Međutim, ovi podaci se temelje ili na starom popisu stanovništva ili na novom ı ncpotpunom iz 1991., a ni podaci o 317 hiljada građana Krajine s biračkim pravom sa posljednjeg referenduma ne mogu biti pouzdan temelj.

Ipak, pouzdano je da Srbi napuštaju Krajinu. Nakon hrvatske agresije 22. januara, saopšten jc podatak da se u Srbiji može mobilisati čak 60 hiljada vojno sposobnih Krajišnika, koji su se u zadnje tri ratnc godine zaputili „preko Drine“. To je siguran znak da je najviše mladih rcklo „zbogom“

Krajini. Medu njima je, za krajin-

Рок је „кагто рог“ Tomislava Ilića, ministra pravosuđa, njegova Ксетка ehspresno diplomirala na prištinskom univerzitetu

Regionalni odbor Demokratske stranke za Kosovo i Metohiju je zvanično od Vlade Srbije zatražio smenu ministra pravde Tomislava Ilića. Nezvanično, smenu ministra traže i druge stranke ı građani. Jer, pravna država na Kosovu ı Metohiji već odavno ne funkcioniše. Kriminal svake vrste je u porastu, a celokupno sudstvo u Pokrajini je u rasulu, tako da i najjednostavniji radni sporovi traju ı po nekoliko godina, navodi se u saopštenju kosmetskih demokrata.

Povod za smenu ministra pravde Tomislava Ilića je što jc „umesto da se pozabavi problcmima kosmetskog sudstva, ministar pravde ovih dana pod firmom brige za pravnu državu, boravio u Prištini, kršeći i sam zakone Srbije“.

Demokrate navode да је kćerka ministra pravde protivno

Zakonu o univerzitetu, prešla sa niškog na prištinski Pravni fakultet i ckspresno diplomirala 'za sedam dana. Tako dugogodišnja priča o „diplomiranju“ pojedinih tatinih i maminih sinova i kćeri, dok u Kosovu Polju kasni voz za Beograd“, po svoj prilici postaje istinita. Teško je, međutim, ući u trag svim onim univerzitetskim profesorima i deckanima fakulteta koji su, zarad svojih ličnih ambicija i prohtcva, uglavnom zbov obe. anih stanova i unaprcux.iija, delili diplome deci ljudi na vlasti. Tomislav Ilić je juna boravio na Pravnom fakultetu u Prištini, „zvanično“ držao predavanje o

pravnoj državi, a „nezvanično“

ugovorio prclazni aranžman za svoju kćer koja je nekoliko godina u Nišu kuburila s ispitom iz Građanskog procesnog prava. . Odmah potom, zahvaljujući tati-

noj „službenoj poseti“, povlašćcna kćer jc „zablistala“ iz Gradanskog .procesnop prava kod prof. dr Milovana Čizmovića, redovnog predavača na Podgoričkom, a saradnika na Prištinskom Univcrzitetu. Za sedam dana položila je i preostale ispite. Privredno pravo jc položila kod dekana Pravnog fakulteta u Pristini Mirka Perunovića, mcdunarodno privatno kod Habiba Hašanija, a autorsko i pravo industrijske svojine kod Aledina Ališanija. Tako je ministrova kcerka dobila kvalifikaciju diplomiranog pravnika.

Sve ovo na Pravnom fakultctu u Prištini niko neće ni da potvrdi nida demantuje, Dekan fakulteta Mirko Perunović je na godišnjem odmoru, kao i „svi“ zaposleni. Sekretar fakulteta Branislav Džudović je „čuo da je ministar dolazio“, a zašto, „LO

ništa ne znam“. | niko „ništa ne zna“, a dokumentacija se čuva u strogoj tajnosti, rcće nam portir fakultcta.

Bilo kako bilo, priča o diplomiranju u Prištini dok KOSOVOpoljski voz kasni, iznećc na površinu i mnoge druge stvari. Kako se, naime, dogodilo da dekan fakulteta prof. Dr Mirko Perunović oslanc na funkciji, iako jc dojučcrašnji ministar za obrazovanjc i potpredsednik Vlade Srbije Danilo Z. Marković još maja mescca rešenjem naložio da dekan budc smenjen јег „пе 15punjava uslove Zakona o univerzitctu“? Demokratska stranka očekuje hitno prcispitivanje odgovornosti ministra pravde, ali i profesora ı dekana sumnjivog kvaliteta i pokretanje postupka protiv dekana Pravnog fakulteta u Prištini prof. dr Mirka Perunovića.

R. Barjaktarevic

FOTO: A. STANKOVIĆ etnicki

ske prilike, mnogo onih sa fakultetskim diplomama i kadrova koji su se i prije rata nazivali deficitarnim. Kninsku bolnicu, prema nezvaničnim podacima, napustilo je preko 20 liječnika i specijalista. U petrinjskom „Gavriloviću“ od 80 stručnjaka, nije ostala ni trećina. Odlaze mašinci, elektroinženjeri... Privatnici sa većim kapitalom uglavnom su prebacili značajniji dio sredstava u Srbiju i započeli nove poslove. I krajinski visoki funkcioneri sve više postaju „gosti“ u RSK. Predsjednik Krajine Goran Hadžić odavno je stanovnik Mcvog Sada, a o beogradskim stanovima bivših i sadašnjih fumkcionera sve više se povori i nagađa.

... i Londonu, Tereomču..

Međutim, Srbija nije jedino utočište. Mladi uglavnom odlaze u inostranstvo. Prošle godine bio je aktuclan podatak da se jednoj posredničkoj agenciji javilo oko tri hiljade mladića za odlazak u Južnoafričku Republiku. Atraktivna je i Kanada, ali i zemlje zapadne Evrope.

Rat ı neizvjesnost su glavni razlozi odlaska. Na drugom mjestu su nemoć krajinskih vlasti da efikasnije suzbiju nasilje, nesigurnost građana, kriminal... Ne treba zanemariti ni socijalni faktor, kao ni nastojanje da se obezbjede bolji uslovi za školovanje djece. U ovim migracijama dominira „gradsko stanovništvo, što je već dovelo do „zamjene“ stanovnika u gradovima. Patrijarhalno seosko stanovniStvo je više vezano za ognjište, a zahvaljujući sclu i činjenici da Krajina nema velikih gradova — potrošača, hrana još ne predstavlja kritični faktor opstanka.

Тако Кгај пјеј, ровогомо U SITrO-

mašnijim dijelovima sjeverne Dalmacije ı Like, nisu nikada bili imuni od seoba tjerani „trbuhom za kruhom“, ovaj najnoviji talas iseljavanja izazvan ratnim posljedicama već jc poremetio dobnu i kvalifikacionu strukturu stanovništva. Porukc u stilu „ostajte ovdje“ postaju sve ncubjedljivije, kao i objašnjenja onih koji napuštaju Krajinu da „odlaze privremeno“. Rat i ncizvjesnost su glavni razlozi odlaska. Na drugom mjestu su ncmoć krajinskih vlasti da efikasnije suzbiju nasilje, nesigurnost građana, kriminal... Ne treba zanemariti ni socijalni faktor, kao ni nastojanje da se obezbjede bolji uslovi za školovanje djece. U ovini migracijama dominira gradsko stanovništvo, što je već doveio do „zamjene“ stanovnika u gradovima. Patrijarhalno seosko stanovništvo jc više vezano za ognjište, a zahvaljujući selu i činjenici da Krajina nema velikih gradova — роtrošača, hrana još ne predstavlja kritični faktor c stanka.

Iako Krajisnici, DOgOtovo u Siromašnijin: uijelovima sjeverne Dalmacije i Likc, aisu nikada bili imuni od sceobDa tjcrani „trbuhom za kruhom“, ovaj najnoviji talas iseljavanja izazvan ratnim posljedicama već jc poremetio dobnu i kvalifikacionu strukturu stanovništva. Poruke u stilu „ostajte ovdje" postaju sve ncubjedljivije, kao i objašnjenja onih koji napuštaju Кгајnu da „odlaze privremeno“.