JUS standardizacija

- Predlog br. 21i29

2.1

2.2

2.4

|

PROVERAVANJE POPREČNOG I POVRŠINSKOG SPECIFIČNOG OTPORA ELEKTRIČNIH IZOLACI-- ONIH MATERIJALA

Krajnji rok za dostavjanje primedbi: 1 avgust 1957

Ovaj stamdard potpuno odgovara predlogu. me= đunarodne preporuke IEC od septembra 1955 g.

Ovaj standard propisuje postupke za utvr= đivanje poprečnog i površinskog specifičnog otpora električnih izolacionih materijala. Definicije

Poprečni otpor izmerem između dve elektrode

koje su usađene ili dodiruju dve površine probnog komada: je odnos jednosmernog napona primenjenog na elektrodama prema delu struje koja između elektroda prolazi kroz lizolaciju,

Površinski otpor izmeren između dve elektrode, koje se nalaze na površini probnog komada, je odmos jednosmernog napona primenjenog na elektrodama prema delu struje koja prolazi kroz tanalki sloj vlage ili drugog delimično provodmnog

materijala nataloženog na površini probnog ko-

mada. i

Poprečni specifični ofpor mekom materijala je odnos naponskog gradijenta koji je mparalelam struji koja prolazi kroz izolaciju prema gustimi struje.

Napomena, U metričkom: sistemu poprečni specifični otbpor nekog materijala je brojčano jednak poprečnom oftporu ijedne kocke izolacionog: materijala,

— čije su ivice 1 cm.

Površinski specifični olbpor mekog izolacionog

materijala je odmos naponskog gradijenta. koji

je paralelan površinskoj struji, prema struji po jedinici dužine.

Napomena. Površinski specifični olpor nekog materijala je brojčano jedmak površimskom. otporu između dive elektrode, koje sačinjavaju maspramme strane kvadrata čije su strane proizvoljne veličine.

Opšti deo

Buidući da je vrlo veliki električni smecifičmi otpor izrazita karakteristika izolacionih muatenijala. to ie i otpor proibn'h: komađa takvog ma-– terijala takođe vrlo veliki. Meremiem +takvih otpora mogu se potkrasti velike greške, ako se ne primene specijalne metođe propisane ovim. standardom. :

Izbor izolacionog m:iaternijata za električnu opre-= mu: zasniva se ma mehaničkim, hemiskim, termičkim i elekftričkim osobinama. U mnogo slu-

· čajeva materijal koji jie razvrstam kao igolator

i koji ima druge zhtevane osobine, ne treba da se proverava u pogledu specifičnom otpora. Ali na mestima gde se primenjuju vrlo visoki naponi ili vrlo male struje, kao u električkim:. kolima velike impedđance, osefljivoj laboratoriskoj, opremi i sličnom . ... poprečni specifični otpor je

_ od velike važmosti i treba ida se utvrdi.

Utvrđivanje poprečnog specifičnog otpora se često primenjuje da bi se proverila jedmolikost

3.4

3.5

6.1

M CE a

STANDARDIZACIJA

izolacionog: materijala, i to bilo radi utvrđivanja jedmolikiosti proizvodmje, bilo radi otkrivanja tragova nečistoća, koje ultiču na kvalitet materijala i koje se me mogu lako otkriti drugim sredstvima.

Određivamje površinskog specifičnog olpora je važno u mmogo slučajeva, gde upotrebljivost ne= 'kog materijala za izvesnu određenu namenu zavisi u prvom redu od površimskih karakteristika. Kadai se raspolaže sa dovoljno podataka, poprečni specifični otpor može da služi za pokazivanje drugih: osobina maiemnijala, na primer: u pogledu 'dielektrične čvrstoće, faktora gubitaka, sadržine vilage, stepema polimerizacije, mehaničkih osobina i t.d... Promena otpora može da pokaže promenu kvaliteta materije.

Postupak

Probni komadi treba da budu podesno postavljeni (tač. 13) i pripremiljeni (tač. 11) pre nego što se počne merenje ofipora.

Otpor može da! se merni dok je probni komadi još pod određenim almosferskim „wWpwicajem (tač. 14.6) ili posle vađenja iz komcre. Preporučuje se prvi način.

Probni komadi i elektrode treba da se odaberu prema fačkama 6 ili 7 (vidi tač. 14). Poprečni otpor treba da se meri podesnim uređajem koji ima zahtevanu osefljivost i tačnost (vidi tač. 14.1).

- Poprečni specifični otpor treba da se imračuma

prema tač. 9, a površinski spec'fični otpor prema tač. 10. Ako niie drukčije propisano vreme stavljanja pod napom treba da bude 1 mimut (vidi tač. 14.9), a primenjeni mapom treba da bude 500 volti, (vidi tač. 12 i 14.7).

Protokol proveravanja

Protokol treba: da sadrži sledeće podatke:

— oDp's materijala (naziv, klasa, boja, proizvođač i t.d.),

— oblik i dimenzije probnog komada,

— fip i dimenzije elektroda,

— uslove proveravanja (temperatura probnog komada, relativna vlažnost, vreme izlaganja i tad),

— mpriprema! probnog komada (čišćenje, prethodmo sušenie, vreme izlaganja vlazi i temperaturi i t.d.),

— primenjeni napom,

— vreme stavljanja pod napom pre merenia.

— izmerena vredmost poprečnog i površinskog otpora u 9,

— ilizračunata vrednost poprečnog specifičnog otpora u 9 cm ili površinskog specifičnog otpora u O.

Probni komadi i elektrode za čvrste izola= cione materijale

Za merenje poprečnog otpora mrobni komad može da ima ma ikakav obim koji dozvoljava upotrebu treće elektrode, koja treba da zaštiti od grešaka, koje nastaju usled učešća površine. Probni komadi mogu da budu u obliku ploče, trake ili cevi.

DK 621.315.61 JUS M.A5.011

II uuu uuu ur ura