JUS standardizacija
258
vije u saveznim propisima. Godinu dana kasnije ovi zaključci dobijaju potvrdu i Rezolucijom Savezne skupštine o primenjivanju ustavnih načela o ravnopravnosti Jezika naroda i narodnosti Jugoslavije u saveznim propisima, u radu saveznih organa (»Službeni list SFRJ«, br. 20/68). Rezolucija ubrzava pripremu projekta o prevođenju jugoslovenskih standarda. Varijantama projekta nastojalo se da se pronađu najbolji odgovori na sledeća pitanja: ko će biti organizator prevođenja, ko će prevođenje obavljati, kako obezbediti apsolutnu stručnu ı jezičku preciznost prevođenja i kako rešiti kadrovska i materijalna pitanja vezana za ovaj posao. Predlozi da prevođenje obavlja »Službeni list SFRJ« ili Savezna privredna komora, ubrzo su se pokazali nerealni. Postojeća prevodilačka služba »Službenog lista SFRJ«, koja se prihvatila prevođenja svih ostalih saveznih propisa, nije mogla da garantuje stručnu valjanost prevoda.
S druge strane, vremenom je sazrevala ideja kako prevođenje standarda ne treba da se svede isključivo na ispunjavanje ustavnih odredbi, već može korisno da posluži za upotpunjavanje, razvijanje, usavršavanje ı ujednačavanje stručne terminologije na Jezicima naroda Jugoslavije.
Bilo je očigledno da jezička verifikacija prevoda i uobličavanje stručne terminologije mora da bude povereno vrhunskim jezičkim stručnjacima i stručnjacima odgovarajućih privrednih područja, koji će u tesnoj međusobnoj saradnji obavljati ovaj osetljiv posao. Istovremeno, postojao je sve ubedljiviji i prihvatljiviji predlog da Zavod mora da stvori svoju sopstvenu službu koja će voditi posilcve prevođenja i obezbediti komuniciranje sa prevodilačkim centrima u republikama. Projekti koji su predviđali lociranje ovih službi u republikama, iako su imali svojih prednosti, nisu mogli da obezbede stalno i brzo komuniciranje prevodilačkih centara sa Zavodom, odnosno sa stručnjacima koji su pripremili standarde. Potreba da se ova služba formira u okviru Zavoda postala je još očiglednija kada se došlo do uverenja da Zavod, nabavljajući odgovarajuću tehniku, treba da preuzme i štampanje standarda. Dvogodišnje proučavanje mogućnosti prevođenja dovelo je na kraju do predloga SIV-a da Zavod sam formira službu za organizovanje prevođenja, a da prevođenje poveri odgovarajućim institucijama u republikama i da samostalno preuzme štampanje standarda. Ovaj predlog je prihvaćen i 1973. godine odobrena su sredstva koja će omogućiti formiranje službe, nabavku odgovarajuće tehnike ı sklapanje ugovora o prevođenju standarda sa prevodilačkim centrima u Zagrebu, Ljubljani i Skopju. U drugoj polovini iste godine otpočelo je primanje prevodilaca korektora, a neke od postojećih službi Zavoda, zbog novih zadataka su međusobno povezane, obrazujući sa novoformiranom prevodilačkom službom Sektor Jugoslovenskog zavoda sa standardizaciju za prevođenje i izdavanje.
Sektor se sastoji od četiri odeljenja:
1. Služba za prevođenje ı pripremu tekstova za štampu; j
2. Tehnički biro obavlja poslove tehničkog crtanja, štampanja tekstova na kompozer-sistemu i izvodi tehničku obradu, kodiranje ı montažu teksta;
3. Kopirnica raspolaže ofset-linijom, aparatima za kopiranje 1 povezivanje materijala;
4. Daktilo-biro.
PREVOĐENJE
Tokom 1973. godine sklopljeni su ugovori o preVođenju standarda sa Savezom inženjera i tehničara SR Slovenije (Zveza inženirjev in tehnikov Slovenije), Institutom za Jezik Jugoslavenske akademije znanosti ı umjetnosti u Zagrebu i Društvom za kontrolu i unapređenje kvaliteta ı usluga SR Makedonije (Društvo za kontrola i unapreduvanje na kvalitetot na proizvodite ı uslugite na SR Makedonija). | _
Ove institucije postale su istovremeno organizatori prevođenja koje, prema prirodi materije, podrazumeva objedinjeni rad jezičkih stručnjaka i stručnjaka odgovarajuće naučne oblasti. Ugovorima je precizirana obaveza ovih institucija da za prevođenje angažuju najeminentnije stručnjake pojedinih oblasti, kao i najeminentnije stručnjake za jezik pri republičkim Akademijama nauka. U Sloveniji ı Hrvatskoj jezičku ispravnost tekstova zvanično verifikuju i garantuju odeljenja ili institucije Akademija, a u Makedoniji ovu garanciju nije zvanično pružila sama Akademija, ali lektori su birani među stručnjacima čiji je rad vezan za Akademiju nauka ı umetnosti SR Makedonije, odnosno Instituta za makedonski jezik »Krste Misirkov«. Prevođenje standarda odvija se u formi konsultativnih sastanaka više stručnjaka, a kasnije konsultacijom ı sa saradnicima Zavoda, sve do formiranja konačnog teksta. Takvo široko angažovanje stručnjaka, kao što se i pretpostavljalo, nije moglo da predstavlja samo pasivni akt prevođenja, već i mogućnost da se razvija stručna terminologija i to u duhu jezika naroda Jugoslavije. Rad na ujednačavanju, odnosno usavršavanju stručne terminologije, koji je već ı ranije započet, u pojedinim republikama prevođenjem standarda dobija mogućnost da se proširi ı ubrza, a angažovanjem Većeg broja stručnjaka, rezultati koje on daje postaju nesumnjivo kvalitetniji. Ovo je posebno značajno za jezike koji su do sada raspolagali malim brojem stručnih termina, često jezički sasvim neadekvatnih. S druge strane, angažovanje širokog kruga eminentnih stručnjaka u prevodilačkim centrima, omogućuje kroz sugestije koje pristižu Zavodu usavršavanje tekstova standarda koji se pripremaju na srpskohrvatskom jeziku. Primedbe iz prevodilačkih centara smanjuju broj grešaka koje se neizbežno javljaju u definitivnim tekstovima standarda. Prevođenje je, do saday