JUS standardizacija

195

i širma tkanina moraju biti usaglašeni sa dužinom i širimmom stola. Standardi za tkanine za industriju odeće moraju se zasnivati na principu zajedničkih zahteva za sve tkanine bez obzira na njihov sirovinski sastav i način izrade;

— smatra se da je za industriju odeće sasvim dovoljno da se propišu orijentacione mere pojedinih delova odeće razvrstane u grupe. Na primer mere delova gornje odeće — grupe kaputa, ogrtača, kišnih kabanica, mantila za kupanje, kućnih kaputa, bez obzira na vrstu sirovina 1 vrstu osnovne tkanine iz koje je ova odeća izrađena. Međutim, potrebno je da se dosledno udovoljava zahtevima koji proizlaze iz veličine odeće to Jest da sako koji nosi oznaku veličine 104, mora udovoljiti ovom osnovnom zahtevu da ga može obući osoba obima grudi 104 cm;

— u industriji odeće su u primeni veoma različiti načini dorade odevnih proizvoda. Uzimamo kao primer izradu šavova 1 poruba, obradu rupica itd. i nalazimo da u sadašnjim uslovima. svako opredeljenje za Jedan postupak ugrožava primenu drugog koji će se sutra pojaviti; u tom smislu standard se mora zaustaviti do obaveze šta se mora obezbediti u kvalitetu izrade odeće a kako to izvesti prepustit: mogućnostima i mašti proizvođača;

— u sadašnjim uslovima je neodrživo razvrstavati odeću tako da osnovna sirovina nosi svoju oznaku kvaliteta, pribor svoju oznaku a način izrade oznaku nekog trećeg kvaliteta. Stoga proizvođači odeće nastoje da i u tome pogledu sagledaju celinu ı međuzavisnost kako sirovina tako ı kvaliteta izrade jednog istog proizvoda. Oni moraju biti usaglašeni a za njihovo usaglašavanje odgovoran je sam proizvođač. Ovde se samo postavlja pitanje načina javnog informisanja potrošača o tome šta proizvođač nudi ı koje su prave vrednosti njegovog proizvoda;

— industrija odeće u sadašnjim uslovima nema tačne pokazatelje niti o pravim telesnim merama stanovništva Jugoslavije niti o njihovoj distribuciji u pogledu stasa ı uzrasta što neminovno ima za posledicu jednostrano opredeljenje proizvođača za proizvodnju samo onih veličina odeće koje se najviše traže. Na taj način su zapostavljeni potrošači ekstremnog uzrasta i ekstremnog stasa. Novo antropološko merenje stanovništva Jugoslavije upravo bi pružilo širi uvid u raspodelu stanovništva po visinama i uzrastima kao ı procentualno učešće pojedinih kategorija stanovništva.

Potreba za kompleksnom standardizacijom odeće

U oblasti odevne industrije standardizacija je po karakteru jedinstvena i stoga sadašnju podelu na standarde za konfekciju i standarde za pletene proizvode (trikotažu) treba menjati u pravcu stvaranja

jedinstvenih standarda za proizvode odevne industrije. Industrija odeće zahteva radikalne promene u oblasti standardizacije osnovnih ı pomoćnih materijala koje druge industrije pripremaju za odevnu industriju. Bitno je učiniti sledeće:

— izVIŠšiti selekciju elemenata kvaliteta osnovnih i pomoćnih materijala za izradu odevnih proizvoda s tim da se obavezno obuhvate ı ovi elementi:

— postojanost obojenja prema svetlosti, pranju, znoju 1 oftiranju,

— skupljanje materijala pri ugrađivanju u proizvod ı pri održavanju i čišćenju proizvoda, — ponašanje proizvoda pri termičkoj obradi na višim temperaturama;

— propisati minimalne uslove kvaliteta osnovnih i pomoćnih materijala koji se ugrađuju u odevne proizvode;

— propisati uslove viših kvaliteta za osnovne i pomoćne materijale za izradu odevnih proizvoda ı jedinstvene oznake proizvoda viših kvaliteta a koje po pravilu treba da proizvod prate do krajnjeg potrošača u širokoj potrošnji;

— po mogućnosti utvrditi jedinstvene kriterijume ocenjivanja proizvoda sa greškama ı jedinstven način označavanja grešaka.

Pod osnovnim i pomoćnim materijalima za izradu odevnih proizvoda podrazumeva se:

— konac za šivenje, običan 1 ukrasni,

— osnovne tkanine, pletiva ı slični materijali,

— postavne tkanine, pletiva ı slični materijali,

— tkanine ı slični materijali za međupostave klasične i lepljive,

— prirodna 1 veštačka koža za odevne proizvode,

— prirodno ı veštačko krzno za odevne proizvode,

— pgalanterijski proizvodi ı slični materijali (trake, elastične trake, dugmad, kopče, metalni i slični ukrasni delovi, patent-zatvarači ı drugi proizvodi). Naši standardi su obuhvatili maksimalni broj veličina, poznat u svetu. Praktično, propisane su veličine odeće za sve uzraste I sve Vrste stasa.

Međutim, trebalo bi razmotriti dosadašnju praksu i proceniti celishodnost tako velikog broja veličina.

Pri izradi odevnih proizvoda, za proizvođače odeće od bitnog interesa su pojedine telesne mere korisnika odeće jer su na telesnim merama najčešće zasnovane 1 oznake veličina odeće, na primer:

— oznaka veličine prema obimu plave u cm, (kape 1 sl.),

— prema obimu vrata (košulje),

— prema obimu grudi (gornja odeća),

— prema donjem obimu grudi (grudnjaci ı sl.),

— prema obimu pojasa (donji veš i sl.), FE

— prema obimu bokova (ženski donji veš),

— prema visini uzrasta i starosti (dečja odeća),

— prema dužini tela (bebe).