JUS standardizacija
standarda iz oblasti prerađevina od voća ı Jedan o kvalitetu maslaca. Tokom 1955. godine doneto je 40 standarda kojima se reguliše kvalitet biljnih proizvoda i to voća i povrća. Svi ovi standardi su dve godine kasnije stavljeni van snage, a kvalitet propisan pravilnikom o čemu će biti reči. Nekoliko godina kasnije bila je smanjena aktivnost u oblasti donošenja standarda kojim se reguliše kvalitet poljoprivredno-prehrambenih proizvoda a zatim je Zakonom o jugoslovenskim standardima propisano da se standardi kojima se reguliše kvalitet ovih proizvoda mogu doneti samo za proizvode koji služe za dalju preradu dok je cela materija preneta u pravilnike o kvalitetu. U toku 1958. godine doneto je 26 standzrda iz oblasti kvaliteta proizvoda za industrijsku preradu poljoprivrednih proizvoda kao i metoda za ispitivanje kvaliteta ovih proizvoda. Dalje donošenje standarda kojima se takođe rešava pitanje uzimanja uzoraka i ispitivanje pojedinih poljoprivrednih odnosno prehrambenih proizvoda i kvalitet duvana nastavljeno je 1962. godine, a zatim sve do danas broj standarda koji Je donošen kretao se u granicama od 15 do 20 godišnje.
U pomenutom periodu neki standardi su stavljeni van snage tako da danas imamo ukupno 330 standarda. Karakteristično je da je najveći broj ovih donet u godinama pre 1970. što znači da su stariji od 6 godina.
Posle stavljanja van snage pomenutih standarda o kvalitetu poljoprivredno-prehrambenih proizvoda donetih u toku 1952. i 1955. godine, došlo je do pripreme jednog interventnog akta koji je donet pod nazivom: Pravilnik o kvalitetu životnih namirnica i O uslovima za njihovu proizvodnju i promet, koji Je bio objavljen u Službenom listu br. 12 od 1957. godine. Od donošenja do 1959. godine izvršeno Je ukupno 5 izmena i dopuna ovoga pravilnika. Postalo Je jasno da se preko jednog Jedinog pravilnika ne može regulisati kvalitet celokupne materije iz ove oblasti. Bilo je neophodno da se stvori osnova za dalje propisivanje odnosno donošenje odgovarajućih propisa. U vezi sa tim donet je Zakon o jugoslovenskim standardima (SI. list SFRJ br. 16/60, izvršena dopuna u 32/62). Ovaj Zakon je služio sve do 1974. godine kada je donet nov na osnovu koga se radi i danas.
Na osnovu prvog Zakona je doneto u toku 1963. godine četiri, zatim 1964. godine tri, 1966. godine jedan i u 1974. godini jedan pravilnik o kvalitetu poljoprivredno-prehrambenih proizvoda. Vidi se da ih je ukupno doneto 9 koji obuhvataju oko 340 proizvoda, uslovno svrstanih u 61 grupu. Mada su proizvodi bili svrstavani najčešće po nekim sličnim osobinama oni često nisu imali mnogo zajedničkog pa ovi pravilnici u odnosu na jedan Jedini predstavljaju korak napred. Oni se baziraju na određenim odredbama Zakona koji je dao osnovu za propisivanje kvaliteta proizvoda uopšte pa ı prehrambenih proizvoda. Novim Zakonom o
jugoslovenskim standardima koji je donet 1974. godine utvrđena su ı određena načela i principi vezani za kvalitet proizvoda, bez regulisanja konkretnog kvaliteta pojedinih proizvoda, ali se njime daju ovlašćenja određenim saveznim organima za donošenje raznih normativnih akata kojim se utvrđuju kvalitet ı ostala svojstva.
propisi u oblasti zdravstvene ispravnosti
Osnova za propisivanje u oblasti higijene ishrane · u našoj zemlji je Zakon o zdravstvenoj ispravnosti životnih namirnica iı predmeta opšte upotrebe (SI. list SFRJ br. 7/72, 52/73).
Jedno od osnovnih načela ovoga Zakona Je zdravsivxna sigurnost potrošača. Pomenuto načelo je istaknuto u nizu odredbi kojima se isključuje mogućnost stavljanja u promet namirnica koje u pogledu zdravstvene ispravnosti ne ispunjavaju propisane norme. Na osnovu ovoga Zakona doneto je nekoliko propisa—Pravilnika kojim se bliže reguliše pomenuta materija, kao što su: Pravilnik o minimalno dozvoljenim količinama pesticida u Životnim namirnicama, Pravilnik o minimalnim uslovima u pogledu bakteriološke ispravnosti, Pravilnik o minimalnim uslovima u pogledu higijenske ispravnosti predmeta opšte upotrebe koji se mogu staviti u promet.
ostali propisi
Obuhvataju naredbe i propise donete u periodu kada je kvalitet poljoprivredno-prehrambenih proizvoda bio regulisan samo jednim pravilnikom, kao i u periodu donošenja pomenutih 9 pravilnika da bi se omogućio rad. Većina se odnosi na kvalitet proizvoda namenjen izvozu odnosno na način kontrole tog kvaliteta. Ukupno je doneto 24 ovakva propisa od kojih je ostao na snazi samo PK E4— Pravilnik o kvalitetu stočne hrane, dok su svi ostali prestajali da važe donošenjem odgovarajućeg pravilnika ili u slučaju regulisanja materije za industrijsku preradu donošenjem standarda. Prema tome na snazi danas imamo 9 pravilnika o kvalitetu, jedan propis (PK E 4) i 330 standarda u oblasti poljoprivrede i prehrambene industrije. Zdravstvena ispravnost istih proizvoda je kako smo rekli regulisana prema posebnom Zakonu a usklađuje se i prilikom donošenja propisa prema Zakonu o jugoslovenskim standardima.
Dalji rad na regulisanju kvaliteta poljoprivredno-prehrambenih proizvoda
Posle reorganizacije Saveznih organa uprave i saveznih organizacija sem malih izuzetaka, svi propisi koji se donose na osnovu Zakona o jugoslovenskim standardima, stavljeni su u nadležnost Zavoda za standardizaciju, čime je stvorena veća mogućnost usklađivanja svih propisa iz oblasti