JUS standardizacija

državu izražena upotrebom jezika i pisma - odnosno na propise. To su pravni akti kojima se, upotrebom jezika i pisma, za neodredjeni broj slučajeva uredjuje obavezni način ponašanja neodđredjenog broja ljudi na teritoriji odnosne države u vezi s pitanjima na koja se taj akt odnosi; reč je o propisima koji - zavisno od SVOg mesta u hijerarhiji pravnih akata, odnosno od svoje pravne snage - mogu imati oblik zakona, podzakonskog akta (uredbe, pravilnika, naredbe i dr.), samoupravnog opšteg akta ili druge vrste propisa.

U vezi s primenjivanjem i donošenjem .propisa osnovno načelo svakog organizovanog društva, pa tako i našeg društva, je načelo zakonitosti. Ovo načelo sastoji se u tome Što se svi niži elementi pravnog poretka moraju uskladjivati s odgovarajućim višim elementima. Primenjujući ovo načelo na propise u napređ iznetom smislu to znači da je zakonit samo onaj propis koji je u sklađu sa propisom koji ima jaču pravnu snagu od njega, a nezakonit je, odnosno protivpravan svaki akt koji nije u skladu s pravnim aktom jače pravne snage. Tako zakon mora biti u skladu sa ustavom i ne sme mu protivrečiti; podzakonski akt mora biti u skladu sa zakonom itd. Pod pravnom snagom pravnog akta podrazumeva se mesto koje u hijerarhiji pravnih akata ima odredjeni pravni akt, odnosno uticaj koji s obzirom na svoju sadržinu i primenjivanje mora đa trpi niži pravni akt u odnosu na pravni akt više pravne snage. Pravni akti podležu kontroli zakonitosti, i u slučaju da se utvrđi da su nezakoniti oni se poništavaju. Ako pravni akt bude poništen kao nezakonit, nište se i sve posledice koje je proizveo , odnosno društvo smatra da takav akt nikada nije bio donesen pa se na odgovarajući način odnosi i prema posledicama koje je proizveo.

Nadležnost državnog organa da donosi odredjene propise je koliko ovlašćenje, toliko i njegova pravna obaveza. Ovo svoje ovlašćenje državni organ mora koristitiu skladu sa zakonom, i ne može ga svojom voljom preneti na drugog. Državni organ je dužan da svoja ovlašćenja vrši u cilju u kome mu je takvo ovlašćenje dato a ne radi postizanja nekog drugog cilja; u protivnom se vršenje tog ovlašćenja smatra zloupotrebom. Za pojam zloupotrebe ovlašćenja bitno je da organ koji ga vrši čini nešto što je dopušteno i zakonito, ali to ne čini u cilju u kome mu je ovlašćenje dato. Državni organ isto tako ne sme pre= koračiti svoja ovlašćenja, a to znači da se u vršenju svojih ovlašćenja mora kretati u granicama odredjenim pravnim aktom kojim su mu takva ovlašćenja data.

Stomdard kao tehnička norma

Prema definiciji prihvaćenoj u okviru Evropske ekonomske komisije OUN 1974. godine, stanđard je akt:

- koji ima oblik pravila struke, ili drugi oblik (ali po svom sadržaju čini skup pravila struke);

–- kojim se utvrdjuju karakteristike proizvoda ili usluga kao što su: nivo kvaliteta, osobine, bezbednost, dimenzije i đrugo; termini, simboli i zahtevi u DOgleđu pakovanja, označavanja, odnosno obeležavanja proizvođa ili usluga;

- koji je pristupačan javnosti;

– koji je izradjen sarađnjom svih zainte= resovanih strana;

- koji je utvrdjen konsenzusom svih zainteresovanih strana ili je od njih opšte prihvaćen;

- koji se zasniva na proverenim rezultatima nauke i tehnike, i na praktičnom iskustvu u njihovoj primeni;

– koji je usmeren na iznalaženje društveno-opravdanih rešenja problema koji imaju opšti karakter, i

- koji je, kao takav, priznalo kompetentno (stručno) telo na nacionalnom, regionalnom ili medjunarodnom nivou.

Standarđ je, dakle, u pravilu tehnička norma, i to tehnička norma za čije se utvrdjivanje postavljaju posebni zahtevi i koja mora biti objavljena i pristupačna javnosti. Akti sa tehničkom sadržinom koji ne ispunjavaju bilo koji od napred navedenih uslova ne mogu se smatrati stanđarđom. Tako na primer stanđardne specifikacije, koje su sastavni deo porudžbina velikih kupaca (industrija, veliki tehničko/tehnološki jedinstveni sistemi i drugo) i koje često veoma liče na standđarđe, ne mogu se podvoditi pođ pojam stanđarda jer su utvrdjene jednostrano, usmerene su na potrebe, mogućnosti i rešavanje problema specifičnih za stranu koja ih je utvrđila, nisu pristupačne široj javnosti i kao takve ne mogu biti priznate kao standardi.

Standard kao praoni akt

Ako društvo shvati kao svoj interes postupanje po ođredđdjenoj tehničkoj normi, Ono donosi propis kojim odredjuje obavezu odredjenim subjektima da u odredjenim situacijama postupaju po ođredjenim tehničkim normama, a svaki postupak suprotan tome sankcioniše. U tom slučaju tehničke norme prestaju da budu samo tehničke norme; one DoOstaju pravne norme, obavezna pravila ponašanja, odnosno tehnički propisi.

U praksi često dolazi do nesporazuma radi upotrebe izraza "tehnički propis" u smislu tehničke norme, pravila struke čije primenjivanje ili neprimenjivanje ne proizvodi pravne posledice. Iz dosađa iznetog proizlazi da je pod tehničkim Dropisom ispravno podrazumevati samo pravni akt države, deo prinudnog prava (ius COgens), koji proizvodi pravne posleđice, kojim se odredjenim subjektima nalaže odredjeno ponašanje, u pogledu čije primene u slučaju potrebe intervenišu državni organi, i za čiju su povredu odredjene sankcije. U tom je smislu i na medjunarodnom nivou, u okviru Evropske ekonomske komisije OUN, utvrdjena definicija tehničkog propisa, koja glasi:

"PROPIS - dokument s obaveznom (prinudnom) snagom, koji sadrži zakonske, podzakonske