JUS standardizacija

uređivanje zaštite na radu u sfrj

Koraljka Rabrenović, dipl. prav.

U v o d – Ustavna načela i odredbe o pravima i dužnostima federacije.

Polazeći od načela da radni ljudi i gradjani, narodi i narodnosti Jugoslavije ostvaruju svoja suverena prava u socijalističkim republikama i socijalističkim autonomnim pokrajinama u skladu s njihovim ustavnim pravima, a u SFRJ — kada je to u zajedničkom interesu utvrdjeno Ustavom SFRJ, u članu 244. Ustava SFRJ utvrdjeno je koje zajedničke interese radni ljudi i gradjani, narodi i narodnosti Jugoslavije ostvaruju u SFRJ, kao i način ostvarivanja tih interesa. Potrebno je naglasiti da se ti zajednički interesi ne ostvaruju isključivo putem organa federacije već i neposredno, dogovara– njem i saradnjom republika, autonomnih pokrajina i drugih društveno-političkih zajednica, samoupravnim sporazumeva- ~ njem i društvenim dogovaranjem, delatnošću društveno-političkih i drugih društvenih organizacija kao i slobodnim i svestranim aktivnostima radnih ljudi i gradjana. Preko organa federacije ostvaruju se oni zajednički interesi radi čijeg je ostvarivanja Ustavom SFRJ utvrdjeno koja su prava i dužnosti federacije (Ustav SFRJ, Glava II — Prava i dužnosti feđeracije).

Iz ustavnog načela po kome radni ljudi i gradjani, narodi i narodnosti Jugoslavije ostvaruju svoja suverena prava

u socijalističkim republikama i autonomnim pokrajinama u skladu s njihovim ustavnim pravima, a u SFRJ kad je to u zajedničkom interesu utvrđjeno Ustavom. SFRJ proizlaze i granice zakonođavne funkcije federacije u ođnosu na zakonodavnu funkciju republika i autonomnih pokrajina. Ove granice omedjene su odredbama člana 43. stav 3, 44. stav 1, 54. stav 2, 135. stav 4, 266. stav 2,

243. stav 2, 252. stav 3, i 4, 253. stav 3, 258. stav 2. do 4, 262. stav

2, 263. stav l, 264. stav 2. i 3,

266. stav 3, 267, 271. stav 1, 275. stav l/ 279. stav 2 5. i G, i: 281. Ustava SFRJ. Kako ovim odredbama Ustava SFRJ nije obuhvaćena zaštita na radu, to se pravo na zaštitu na rađu ostvaruje u republikama, odnosno autonomnim pokrajinama. Shodno tome, i uredjivanje zaštite na rađu deo je zakonodavne funkcije republika, odnosno autonomnih pokrajina. Potvrdu takvog shvatanja daju i sledeće odredbe Ustava republika, odnosno autonomnih pokrajina, po kojima Je pravo i dužnost republike, odnosno autonomne pokrajine da uredjuje zaštitu na radu, i to:

- Ustav SR Bosne i Hercegovine - član 304. stav 1. tačka 4;

–-. Ustav SR Crne Gore - član 298. stav 1. tačka 12;

–- Ustav SR Hrvatske - član 332;

- Ustav SR Makedonije - član 301. stav 1. tačka 1;

– Ustav SR Srbije - član 299. stav 1. tačka 2;

- Ustav SAP Kosovo - član 283. stav 1. tačka 3, i

- Ustav SAP Vojvodine - član 292.

Zakonođavna funkcija federacije u oblasti rađa ograničena je na uredjivanje osnovnih prava radnika u udruženom radu kojima se obezbedjuje njihov Ustavom utvrdjeni položaj u samoupravnim i društveno-ekonomskim odnosima; na uredjivanje osnovnih prava i obaveza Organizacija udruženog rada, samoupravnih interesnih zajednica, drugih samoupravnih organizacija i zajednica i društveno-političkih zajednica u pogle-

447.