JUS standardizacija
Očigledno je da standardizacija dovc i do smanjenja potrošnje sirovina;
Mogu se posebno istaći medjunarodni sian—_ darđi za sledeće oblike proizvodnje: vijci i navrtke, kotrljajni ležajevi i klizni ležajevi, klinovi, cevne prirubnice, sitan alat, standardni đelovi za mašine, čelični lanci i užad, oprema za tekstilnu inđustriju, konteneri i različite vrste opreme za pakovanje i tako dalje.
podobnost za upotrebu: radi se o izradi dokumenata, korisnih za sklapanje trgovinskih ugovora, na osnovu kojih kupac može da odabere proizvođ koji mu u potpunosti odgovara. Rađi se o nizu takvih aspekata, kao što su tehnički uslovi isporuke, uslovi prijema, informacije o proizvodima i tako dalje. Treba istaći da su medjunarodni stanGardi u oblasti terminologije i statistike Jedan od osnovnih faktora za uza3amno sporazumevanje.
U suštini, svi medjunarodni standardi mogu biti korisni za sklapanje kupoprodajnih ugovora za tekuće snabdevanje. Može se navesti niz karakterističnih primera medjunarodnih standarda, koji su interesantni
ua vezi sa naveđenim: karakteristike elemenata za spajanje (ISO 898), opšti tehnički uslovi za isporuku čeličnih proizvoda (ISO 404), ispitivanje mašina, ispitivanje cevovoda za gas prilikom prijema robe (1iSO 2314), ispitivanje šuplje i pune ambalaže, ispitivanje pneumatske opreme rotacionog ili udarnog dejstva (ISO 2787), ispitivanje transportnih sredstava, ispitivanja poljoprivrednih traktora, i tako dalje.
Karakteristike proizvodnje: smanjujući asortiman proizvoda, medjunarodni standardi obezbedjuju povećanje serijske proiz=vodnje, Što daje mogućnost korišćenja procesa srednjeserijske, velikoserijske i masovne proizvodnje.
Više vremena treba posvetiti planiranju proizvodnje koja može dostići viši tehnički nivo i steći bolje karakteristike.
Visokoserijska proizvodnja dopušta da se koriste takvi tehnički postupci kao što je livenje pođ pritiskom, aglomeracija, korišćenje automatske opreme i robota. Gubici i otpaci sirovina prilikom obrade smanjuju se na minimum. Neki medjunarodni standardi su izradjeni u skladu sa tim zahtevima, na primer: vijci, u skladu sa stanđardom ISO 858, mogu se proizvoditi metodom valjanja
i mogu imati presovanu glavu, žljebovi i zupčanici evolventnog profila, u skladu sa standardom ISO/DIS 4156, mogu se proizvoditi metodom valjanja.
Vek trajanja: radi se o stimulisanju izbora proizvoda sa dužim vekom trajanja. U vezi s tim neophodno je obezbediti da se vrše ispitivanja i da se odrede uporedne karakteristike materijala koji se koristi kao i karakteristike obrade materijala. Postoje osnovni medjunarodni standardi koji se odnose na mehanička ispitivanja (na primer, ispitivanja na zamor, ispitivanja Otpornosti na koroziju, ispitivanja na vibracije, Vrste termičke obrade, vrste površinske obrade i tako dalje).
Stendardizacija, 1982./br., 1—2
Proizvodi, koji imaju duži vek trajanja, redje se zamenjuju. U istoj se srazmeri smanjuje opšta potrošnja sirovina.
od objavljenih medjunarodnih standarda mogu se navesti stanđardi koji se odnose na: vek
trajanja kugličnih ležajeva (ISO 281/T1), ispitivanja na produženje veka trajanja mašina za rezanje sa jednim radnim organom (ISO 3685), ispitivanje metalnih pbDovršina na otpornost od korozije (ISO 4538 i 4541), metodu ispitivanja plastičnih proizvoda na atmosfersku otpornost (ISO 4607), ispitivanje vulkanizirane gume na ubrzano starenje (ISO 188) i tako dalje.
Rekuperacija i ponovna upotreba: radi se o smanjenju utroška primarnih sirovina ili o obnovi sekundardnih sirovina. Medjunarodna standardizacija pomaže ostvarenju ciljeva u toj oblasti, na primer izradom sledećih standarda: "proizvodnja poluproizvoda na bazi potpunog ili delimičnog ponovnog korišćenja sirovina"; "ušteda ili rekuperacija retkih ili dragocenih metala".
U medjunarodnim standardima su predvidje=
ni različiti pokazatelji za kvalitet poluproizvoda, na primer u metalurgiji (cink,
liveno gvoždje, gvoždje, čelik i tako da-
lje), koji dopuštaju bolju prilagodjenost
kvaliteta proizvoda zahtevima potrošača.
Izrada i inovacija novih vrsta proizvoda: Prilikom izrade novih vrsta proizvoda da-
ju im se neke karakteristike, koje prema kriterijumima zamenljivosti ili primene mogu postati predmet standardizacije. U tom slučaju važno je biti u stanju izraditi takav proizvod koji od početka odgovara prihvaćenim medjunarodnim standardima. U tom cilju ISO izdaje medjunarodne standarde na osnovu kojih se može odrediti kvalitet novih vrsta proizvoda. U pojedinim slučajevima pokušaj nekog od proizvodjača da plasira na tržište proizvođe koji nisu standđardizovani, može biti veoma riskantan. Zbog toga u okviru ISO-a treba da postoji služba koja treba da daje saqlasnost u vezi sa pomenutom novom tehnologijom proizvodnje. Na taj način bi se izbeglo da se iznose na tržište, proizvodi koji ne odgovaraju potrebama potrošača. U takvim slučajevima sprečavanje gubitaka u proizvodnji označava isto tako sprečavanje neracionalnoy trošenja sirovina. Izdati su medjunarodni standardi koji se posebno odnose na ispitivanje čelika, ispitivanje automobilske opreme, ispitivanje karakteristika kontenera i različitih vrsta ambalaže, individualnih zaštitnih uredjaja, i tako dalje.
Transfer tehnologije: u mnogim zemljama čine se veliki napori u oblasti razvoja industrijske proizvodnje. Neka vrsta pro= izvoda se često izradjuje na osnovu nacionalnih zahteva, i isto tako na osnovu izvoznih mogućnosti. Zato je prilikom izbora datih vrsta proizvoda poželjno da se prethodno oceni da li će oni odqovarati postojećim medjunarodnim standardima.
13