JUS standardizacija

ti je u skladu s karakterom ove organizacije, načinom i

metodima njenog rada.

NFPA izdaje sledeće tehničke dokumente:

— kodekse (Codes);

— standarde (Standards);

— priručnike (Manuals);

— vodiče (Guides);

— preporuke (Recommanded Practice).

S obzirom da NFPA ima neka specijalna shvatanja ter-

mina kao štosu „kodeks“, „,standard”, ,,preporuka” i

dr. i s obzirom da je ovo udruženje razvilo svoje specijal-

ne metode izrade dokumenata, podesnih za korišćenje u

pravnom sistemu, izradom tzv. „,model-propisa“ za potre-

be izrade propisa o protivpožarnoj zaštiti koje izrađuju ovlašćeni organi; za razumevanje mesta, uloge i karaktera

NFPA dokumenata neophodno je upoznati se sa zvani-

čno utvrđenim definicijama ovih termina od strane NFPA

u „Pravilima za rad tehničkih komiteta NFPA“" iz

1974. godine. Prema tim definicijama, NFPA podgrazu-

meva:

— pod kodeksom ili standardom: savetodavni, odnosno edukativni tehnički dokument koji sadrži isključivo tehničke uslove i zahteve, a u kojima reč ,,mora” (engleski: „,shall“) služi da bi se odredio tehnički zahtev; objašnjenja se u tim dokumentima mogu davati samo u obliku primedaba kao ,,fusnote“, moraju biti štampana slovima manjim od slova kojima se štampa ostali deo teksta, ili se mogu dati u prilogu standarda, odnosno kodeksa:

— pod priručnikom i vodičem: tehničke dokumente koji imaju isključivo informativni karakter;

— pod preporukama: tehničke dokumente koji sadrže uslove koje je tehnički moguće ostvariti, ali ne predstavljaju tehnički zahtev, odnosno uslov.

U „Pravilima za rad tehničkih komiteta NFPA” ističe

se da upotreba reči ,,mora“ shall) u dokumentima

NFPA znači da tehničko saznanje o određenoj materi-

ji u datom momentu pretpostavlja ispunjenje određenog

tehničkog uslova ili zahteva, dok upotreba reči ,,treba“

(snould) ukazuje da se određeni tehnički uslov ili zahtev

može, ali ne mora ispuniti.

Standardi i kodeksi NFPA utvrđuju se na način koji pred-

stavlja tradiciju u standardizaciji celog sveta. Nacrte ovih

dokumenata izrađuju tehnički komiteti NFPA, i oni su pristupačni široj zainteresovanoj javnosti radi diskusije.

Nakon toga se isti razmatraju i prihvataju na godišnjoj

skupštini članova NFPA i objavljuju se kao ,,eksperimen-

talni standardi“ (,,tentative standards“). Ovi ,,eksperimentalni standardi“ podležu, po objavljivanju, kritičkoj proveri putem primene u praksi od pojedinih korisnika tog standarda, koji ih nakon toga komentarišu; takvi komentari siuže NFPA kao povratna informacija koja ukazuje na njihovu korisnost, primenljivost, troškove primene i rezultate u zaštiti od požara. NFPA razmatra

Standardizacija 1983./ br. OG}

ove komentare, vrši odgovarajuće ispravke i nakon toga mogu se ispravljeni ,,eksperimentalni standardi“, uz obrazloženje, predložiti godišnjoj skupštini članova ovog udruženja za konačno usvajanje.

U toku napred opisanog postupka dokumenti se usvajaju glasanjem, a za njihovo usvajanje zahteva se dvotrećinska većina. Iskustva NFPA govore da je veliki broj dokumenata usvojen jednoglasno zahvaljujući pažnji koju Ovo udruženje posvećuje prethodnom postupku, međutim, određeni broj dokumenata je u raznim fazama postupka trpeo veliki broj primedaba. Polazeći od toga da ,,... standardi koji se odnose na zaštitu od požara često ne mogu da čekaju jednoglasnost . . .“ NFPA je dozvolila u svojoj proceduri diskusiju čak i o definitivnim tekstovima ovih standarda koji se razmatraju na godišnjoj skupštini, ali je i tu zadržala princip usvajanja, odnosno donošenja standarda dvotrećinskom većinom. Definitivno usvojene standarde NFPA objavljuje u posebnom izdanju („pamphlet form“) svaki pojedinačno, ali i u jednom od tomova „,Nacionalnog kodeksa protivpožarne zaštite“ (The National Fire Code).

„Nacionalni kodeks protivpožarne zaštite“ (The National Fire Code) je posebna publikacıja NFPA, koja predstavlja zbirku dokumenata NFPA usvojenih u postupku koji je za njihovo usvajanje utvrdilo ovo udruženje, a koja se svake godine dopunjava dokumentima koji su po tom postupku usvojeni u prethodnoj godini. U ovu zbirku mogu se uvrstiti samo oni dokumenti koje su pripremili tehnički komiteti NFPA, koji su zatim u napred opisanom postupku usvojeni kao ,,eksperimentalni standardi“, provereni u praksi, po potrebi ispravljeni i/ili dopunjeni, a zatim definitivno usvojeni na godišnjoj skupštini članova NFPA sa najmanje dvotrećinskom većinom. Iz dokumenata NFPA proizilazi da i od ovog pravila postoje izuzeci; naime, do 1972. godine nije se za usvajanje priručnika (manuals) tražio ovaj postupak, a oni su ipak bili objavljivani u ovoj zbirci.

„Nacionalni kodeks protivpožarne zaštite“, kako iz napred izloženog jasno proizilazi, ne predstavlja kodifikaciju propisa o zaštiti od požara Sjedinjenih Američkih Država, već samoco kodifikaciju dokumenata NFPA, za koje samo ovo udruženje naglašava da imaju isključivo tehnički i edukativni karakter, a ne karakter propisa. Propisi koje, u Sjedinjenim Američkim Državama, donose u oblasti zaštite od požara federalni organi uprave, organi uprave saveznih država ili lokaini organi, ovlašćeni za donošenje takvih propisa ne zasnivaju se nužno na NFPA „Nacionalnom kodeksu protivpožarne zaštite“; ti propisi imaju često za osnovu druge odgovarajuće standarde ili se na njih pozivaju, ili se njima,nezavisno od postojećih standarda, originalno određuju uslovi i zahtevi u pogledu instalacija, postupaka, opreme i materijala u vezi sa zaštitom od požara.

Uzimajući u obzir karakter dokumenata NFPA logično

163