JUS standardizacija
ti je u skladu s karakterom ove organizacije, načinom i
metodima njenog rada.
NFPA izdaje sledeće tehničke dokumente:
— kodekse (Codes);
— standarde (Standards);
— priručnike (Manuals);
— vodiče (Guides);
— preporuke (Recommanded Practice).
S obzirom da NFPA ima neka specijalna shvatanja ter-
mina kao štosu „kodeks“, „,standard”, ,,preporuka” i
dr. i s obzirom da je ovo udruženje razvilo svoje specijal-
ne metode izrade dokumenata, podesnih za korišćenje u
pravnom sistemu, izradom tzv. „,model-propisa“ za potre-
be izrade propisa o protivpožarnoj zaštiti koje izrađuju ovlašćeni organi; za razumevanje mesta, uloge i karaktera
NFPA dokumenata neophodno je upoznati se sa zvani-
čno utvrđenim definicijama ovih termina od strane NFPA
u „Pravilima za rad tehničkih komiteta NFPA“" iz
1974. godine. Prema tim definicijama, NFPA podgrazu-
meva:
— pod kodeksom ili standardom: savetodavni, odnosno edukativni tehnički dokument koji sadrži isključivo tehničke uslove i zahteve, a u kojima reč ,,mora” (engleski: „,shall“) služi da bi se odredio tehnički zahtev; objašnjenja se u tim dokumentima mogu davati samo u obliku primedaba kao ,,fusnote“, moraju biti štampana slovima manjim od slova kojima se štampa ostali deo teksta, ili se mogu dati u prilogu standarda, odnosno kodeksa:
— pod priručnikom i vodičem: tehničke dokumente koji imaju isključivo informativni karakter;
— pod preporukama: tehničke dokumente koji sadrže uslove koje je tehnički moguće ostvariti, ali ne predstavljaju tehnički zahtev, odnosno uslov.
U „Pravilima za rad tehničkih komiteta NFPA” ističe
se da upotreba reči ,,mora“ shall) u dokumentima
NFPA znači da tehničko saznanje o određenoj materi-
ji u datom momentu pretpostavlja ispunjenje određenog
tehničkog uslova ili zahteva, dok upotreba reči ,,treba“
(snould) ukazuje da se određeni tehnički uslov ili zahtev
može, ali ne mora ispuniti.
Standardi i kodeksi NFPA utvrđuju se na način koji pred-
stavlja tradiciju u standardizaciji celog sveta. Nacrte ovih
dokumenata izrađuju tehnički komiteti NFPA, i oni su pristupačni široj zainteresovanoj javnosti radi diskusije.
Nakon toga se isti razmatraju i prihvataju na godišnjoj
skupštini članova NFPA i objavljuju se kao ,,eksperimen-
talni standardi“ (,,tentative standards“). Ovi ,,eksperimentalni standardi“ podležu, po objavljivanju, kritičkoj proveri putem primene u praksi od pojedinih korisnika tog standarda, koji ih nakon toga komentarišu; takvi komentari siuže NFPA kao povratna informacija koja ukazuje na njihovu korisnost, primenljivost, troškove primene i rezultate u zaštiti od požara. NFPA razmatra
Standardizacija 1983./ br. OG}
ove komentare, vrši odgovarajuće ispravke i nakon toga mogu se ispravljeni ,,eksperimentalni standardi“, uz obrazloženje, predložiti godišnjoj skupštini članova ovog udruženja za konačno usvajanje.
U toku napred opisanog postupka dokumenti se usvajaju glasanjem, a za njihovo usvajanje zahteva se dvotrećinska većina. Iskustva NFPA govore da je veliki broj dokumenata usvojen jednoglasno zahvaljujući pažnji koju Ovo udruženje posvećuje prethodnom postupku, međutim, određeni broj dokumenata je u raznim fazama postupka trpeo veliki broj primedaba. Polazeći od toga da ,,... standardi koji se odnose na zaštitu od požara često ne mogu da čekaju jednoglasnost . . .“ NFPA je dozvolila u svojoj proceduri diskusiju čak i o definitivnim tekstovima ovih standarda koji se razmatraju na godišnjoj skupštini, ali je i tu zadržala princip usvajanja, odnosno donošenja standarda dvotrećinskom većinom. Definitivno usvojene standarde NFPA objavljuje u posebnom izdanju („pamphlet form“) svaki pojedinačno, ali i u jednom od tomova „,Nacionalnog kodeksa protivpožarne zaštite“ (The National Fire Code).
„Nacionalni kodeks protivpožarne zaštite“ (The National Fire Code) je posebna publikacıja NFPA, koja predstavlja zbirku dokumenata NFPA usvojenih u postupku koji je za njihovo usvajanje utvrdilo ovo udruženje, a koja se svake godine dopunjava dokumentima koji su po tom postupku usvojeni u prethodnoj godini. U ovu zbirku mogu se uvrstiti samo oni dokumenti koje su pripremili tehnički komiteti NFPA, koji su zatim u napred opisanom postupku usvojeni kao ,,eksperimentalni standardi“, provereni u praksi, po potrebi ispravljeni i/ili dopunjeni, a zatim definitivno usvojeni na godišnjoj skupštini članova NFPA sa najmanje dvotrećinskom većinom. Iz dokumenata NFPA proizilazi da i od ovog pravila postoje izuzeci; naime, do 1972. godine nije se za usvajanje priručnika (manuals) tražio ovaj postupak, a oni su ipak bili objavljivani u ovoj zbirci.
„Nacionalni kodeks protivpožarne zaštite“, kako iz napred izloženog jasno proizilazi, ne predstavlja kodifikaciju propisa o zaštiti od požara Sjedinjenih Američkih Država, već samoco kodifikaciju dokumenata NFPA, za koje samo ovo udruženje naglašava da imaju isključivo tehnički i edukativni karakter, a ne karakter propisa. Propisi koje, u Sjedinjenim Američkim Državama, donose u oblasti zaštite od požara federalni organi uprave, organi uprave saveznih država ili lokaini organi, ovlašćeni za donošenje takvih propisa ne zasnivaju se nužno na NFPA „Nacionalnom kodeksu protivpožarne zaštite“; ti propisi imaju često za osnovu druge odgovarajuće standarde ili se na njih pozivaju, ili se njima,nezavisno od postojećih standarda, originalno određuju uslovi i zahtevi u pogledu instalacija, postupaka, opreme i materijala u vezi sa zaštitom od požara.
Uzimajući u obzir karakter dokumenata NFPA logično
163