JUS standardizacija
ciji treba da se ostvare sledeći ciljevi:
— da se izvrši usklađivanje jugoslovenskog sistema atestiranja sa preporukama ISO, IEC-CERTICO;
— da se omogući lakše uključivanje SFRJ u Međunarodne i ostale sisteme atestiranja i da se time ublaže i otklone tehničke prepreke pri izvozu naših proizvoda;
— da se omogući lakše sprovođenje ratifikovanih međunarodnih sporazuma u ovoj oblasti;
— da se precizira i olakša problem finansiranja ove delatnosti;
— da se maksimaino snize troškovi sprovođenja sistema;
— da se uklone nedoumice oko atestiranja i znaka kvaliteta JUS.
5.1 Osnovni principi atestiranja
Atestiranje je postupak kojim se utvrđuje da su proizvodi ili usluge, koji su označeni atestnim znakom, znakom kvaliteta JUS ili nekim drugim, usaglašeni sa standardima i drugim propisima. Postupak atestiranja: ispitivanje tipa; redovno ispitivanje kod proizvođača; ovlašćivanje neutralne organizacije za tipska ispitivanja; ovlašćivanje proizvođača za korišćenje odgovarajućeg znaka; nadzor nad radom ovlašćene organizacije za tipska ispitivanja; nadzor nad ovlašćenim proizvođačem korisnikom znaka radi provere saobraznosti izrađenih proizvoda ispitanom tipu.
— Savezni zavod za standardizaciju ovlašćuje neutralnu organizaciju za tipska ispitivanja i organizaciju proizvođača za korišćenje znaka;
— Dokumente o tome da tip rpoizvoda odgovara zahtevi ma i o kontroli saobraznosti izdaje Savezni zavod za standardizaciju ili od njega ovlašćena neutralna organizacija (ateste......... )b
— Nadzor nad ovlašćenom neutralnom organizacijom za tipska ispitivanja vrši Savezni zavod za standardizaciju; — Nadzor nad ovlašćenim proizvođačem korisnikom znaka i njegovim ispitivanjima — kontrola saobraznosti — vrši Savezni zavod za standardizaciju ili od njega ovlašćena neutralna organizacija;
Bliže postupke za sprovođenje atestiranja propisuje di-
rektor Saveznog zavoda za standardizaciju.
Atest je dokument (isprava) koju izdaje Savezni zavod
za standardizaciju, na osnovu izveštaja o ispitivanju proiz-
voda, kojim se potvrđuje da je proizvod ili usluga usaglašen sa standardima ili drugim propisima.
5.2 Obavezno atestiranje Propisom direktora Saveznog zavoda za standardizaciju određuju se proizvodi i usluge koji se obavezno
atestiraju. Obavezno atestiranje propisuje se iz razloga bezbednosti
180
i zaštite života i zdravlja ljudi, zaštite čovekove životne i radne sredine i ako to zahtevaju interesi narodne odbrane. |
Propisom direktora Saveznog zavoda za standardizaciju određuju se karakteristike kvaliteta koje podležu ispitivanju, postupak ispitivanja tipa i način uzimanja uzoraka, način kontrole saobraznosti proizvoda atestiranom tipu, odnosno uzorku, način podnošenja i sadržaj izvešta ja o ispitivanju radi izdavanja atesta, način i postupak izdavanja atesta, vreme važenja atesta, kao i drugi specifični uslovi za qbavezno atestiranje.
Propisom direktora iz prethodnog stava određuju se i posebni uslovi koje u pogledu tehničke opremljenosti, stručne kvalifikacije kadrova i njihove posebne stručne osposobljenosti i radnog iskustva na odgovarajućim poslovima, moraju ispunjavati organizacije proizvođača da bi dobile ovlašćenje za korišćenje znaka i neutralna·organizacija za tipska ispitivanja.
U propisima o obaveznom atestiranju može se pozivati na jugoslovenske standarde koji regulišu metode ispitivanja, uzorkovanje.....
Proizvodi za koje je propisano obavezno atestiranje moraju se obeležavati atestnim znakom na način koji je određen propisom iz prethodne tačke.
5.3 Atestiranje
Radi obezbeđivanja bitnih karakteristika kvaliteta (funkcionalnih, energetskih i ostalih), značajnih radi ekonomičnog korišćenja proizvoda i usluga i zaštite potrošača, sprovodi se atestiranje proizvoda i usluga.
— Atestiranje se obavlja na bazi jugoslovenskih standarda za proizvode i usluge kojima se regulišu: koje su karakteristike predmet ispitivanja, metode ispitivanja, uslovi za ovlašćivanje proizvođača za korišćenje znaka i neutralnih organizacija za ispitivanje, način tipskog ispitivanja i periodičnih provera itd. (standardi prilagođeni atestiranju).
— Bliže postupke za sprovođenje atestiranja propisuje direktor Saveznog zavoda za standardizaciju.
— Standardima iz tačke 9. reguliše se vrsta oznake na proizvodu (znak kvaliteta JUS, znak energetskog kvaliteta. . . . . ), način obeležavanja, izgled i veličina oznake itd. (ove oznake se razlikuju od atestnog znaka kod obaveznog atestiranja).
5.4. Finansiranje
Troškovi ispitivanja tipa proizvoda padaju na teret proizvođača, uvoznika ili distributera. Visinu troškova ispitiva nja tipa za obavezno atestiranje određuje Savezni zavod za standardizaciju.
Troškovi rada komisija Saveznog zavoda za standardizaci-
Standardizacija 1984./br. 7—8