JUS standardizacija

Zavisno od pojedinih sastojaka i aditiva koji ulaze u sastav osvežavajućih bezalkoholnih pića, ona su ovim pravilnikom razvrstene~u šest sledećih grupa:

— osvežavajuća bezalkoholna pića sa voćnim sokom; — osvežavajuća bezalkoholna pića od baze;

— Osvežavajuća bezalkoholna pića od biljnih ekstrakata; — osvežavajuća bezalkoholna pića od žitarica;

— aromatizovana osvežavajuća bezalkoholna pića i

— soda-voda

Parametri kvaliteta i način deklarisanja propisani su za svaku od navedenih grupa pića, uključujući sirupe, praškove i pastile za osvežavajuća bezalkoholna pića, a regulisani su kroz 62 člana navedenog Pravilnika.

Ovim komentarom želeli bismo da bliže razjasnimo pojedine članove Pravilnika, kao i bitne činjenice koje su od značaja za kvalitet i način deklarisanja osvežavajućih bezaikoholnih pića.

ČIM

Poznato je da se Pravilnikom propisuju minimalni uslovi u pogledu kvaliteta proizvoda, u ovom slučaju osvežavajućih bezalkoholnih pića, kao i sirupa, praškova i pastila za osvežavajuća bezalkoholna pića. Isto tako Pravilnikom se propisuju uslovi za obezbeđenje i očuvanje kvaliteta tih proizvoda. Ova odredba međutim, ne sprečava proizvođača da na osnovu proizvođačke specifikacije poboljša kvalitet navedenih proizvoda i iznad minimalnih zahteva, s tim što mu se daje mogućnost da količinu pojedinih sastojaka, od značaja za bolji kvalitet proizvoda, poveća, u skladu sa zahtevima potrošača i organoleptičkim svojstvima proizvoda.

Prema stavu 2 ovog člana ovlašćena lica prate primenu odredbi ovog Pravilnika, kako u prometu, tako i na liniji proizvodnje.

ČI.2

Ovim članom data je mogućnost proizvođaču da za proiz vode koji nisu obuhvaćeni ovim Pravilnikom, na osnovu proizvođačke specifikacije, koju sam donosi, proizvodi nove ili usavršava postojeće proizvode. Međutim, uz prava koja proizilaze iz ove odredbe jasno je utvrđena i obaveza da proizvođač u proizvođačkoj specifikaciji mora da navede kojoj srodnoj grupi iz Pravilnika takav proizvod pripada, jer se prvenstveno moraju ispuniti minimalni uslovi propisani za tu grupu proizvoda, dok samo proizvođačka specifikacija daje potpune podatke i uvid u kvalitet proizvoda.

Proizvođačka specifikacija donosi se i za proizvode za koje se to izričito zahteva ovim Pravilnikom.

Stav 3. i 4. ovog člana utvrđuje podatke koje mora da sadrži proizvođačka specifikacija kao i način vođenja evidencije na osnovu donete proizvođačke specifikacije. Ove odredbe ukazuju da je proizvođač dužan da proizvođačku specifikaciju donese pre početka proizvodnje, s tim, što pored ostalih podataka u mju unosi datum

Standardizacija 1984./br. 78

donošenja specifikacije kao i datum početka proizvodnje po toj proizvođačkoj specifikaciji. Proizvođačka specifikacija, kako je to hronološkim redom dato u odredbi, donosi se kao kompletan dokumenat, sa svim zahtevanim podacima, pa datum početka proizvodnje mora unapred biti unet, a to znači i usklađen sa stvarnim početkom proizvodnje. (Ukoliko ne bi postojali uslovi za početak proizvodnje po toj specifikaciji, mora se doneti nova, na osnovu koje će početi proizvodnja tog proizvoda). ČI:3

Ovaj član reguliše uslove pakovanja osvežavajućih bezalkoholnih pića, odnosno sirupa, praškova i pastila za osvežavajuća bezalkoholna pića, s tim što se pod originaInim pakovanjem (što je regulisano Zakonom o standardizaciji čl. 84) podrazumeva pojedinačno pakovanje proizvoda u ambalažu koja obezbeđuje originalnost proizvoda i očuvanje postignutog kvaliteta do momenta otvaranja.

ČI.4

U ovom članu propisuje se zabrana bojenja, zaslađivanja i aromatizovanja proizvoda iz ovog Pravilnika veštačkim sredstvima, osim za proizvode kod kojih se to izričito dozvoljava. Isto tako, ovom odredbom se zabranjuje upotreba jonizujućih zraka kao i dodavanje hemijskih sredstava, osim kod proizvoda kod kojih se to izričito dozvoljava i to — kako po vrsti tako i količini (hemijski konzervansi, kinin-hidrohlorid, kofein, i dr.).

ČI.5 Za sve proizvode iz ovog Pravilnika koji se stavljaju u promet u originalnom pojedinačnom pakovanju propisana je u čl. 5. obaveza isticanja deklaracije na posudi, omotu ili etiketi, a decidirano su navedeni podaci koje deklaracija mora da sadrži. Deklaracija služi da pravilno obavesti potrošača o bitnim karakteristikama od značaja za proizvod, a to nužno nameće potrebu da tekst koji označava naziv proizvoda bude što uočljivije istaknut i dat na uvid potrošaču. Smatramo da nije neophodno objašnjavati svaku tačku člana 5. osim tačke 9. kod koje je neophodno istaći šta se smatra osnovnim sastojcima i kako se oni deklarišu. Osnovnim sastojcima osvežavajućih bezalkoholnih pića za sve grupe proizvoda u smislu ovog Pravilnika, smatraju se ukupna suva materija i ugljendioksid. Suva materija se, prema odredbama istog člana može izražavati u procentima a kod praškova i pastila u g/I. Voda kao osnovni sastojak se ne deklariše, osim kada se pri proizvodnji osvežavajućih bezalkoholnih pića koristi mineralna voda. Ugljen-dioksid se u deklaraciji izražava u g/1. U tač. 1.10. istog člana propisano je da proizvođač može u deklaraciju unositi i druge podatke od interesa za potrošača (uputstvo za pripremanje i sl.) ako je to za pojedine proizvode određeno navedenim Pravilnikom. Ovo se odnosi na uputstvo o načinu pripremanja praško-

199