JUS standardizacija

— preporuke iz metodološkog uputstva ,,Metode određivanja prioritetno zagađujućih materija za objekte životne sredine”, koje su predviđene za primenu u

_ osmatračkim stanicama; .

— prvu varijantu integralnog programa biološkog monitoringa, koja u sebi sadrži potprogram laboratorijskih istaživanja, prognoze reakcija biološke sredine na uticaj zagađivača i potprogram kontrole njenog stanja;

— glavne karike iehnološkog lanca autornatizovanog podsistema prenošenja, čuvanja i obrade podataka (ASPOD), bilo da je reč o analizi tehnoloških procesa ili o informacijama o osnovnom stanju prirodne sredine; — spisak parametara osnovnog stanja životne sredine koji se kontrolišu u sadašnje vreme i koji su planirani za posmatranje prilikom ostvarivanja potpunog programa monitoringa; -

— prognostičke metode promena pojedinih delova prirodne sredine pod uticajem antropogenih faktora.

Sve ovo što je pomenuto ima veliki značaj za rešava-

nje zadataka ocene i za regulisanje stanja prirodne sre-

dine u nacionalnim okvirima što istovremeno predstavlja osnovu Za razradu strategije zaštite životne sredine na međunarodnom nivou.

Neophodno je imati u vidu da se uključivanjem u rad po

ovim pitanjima može postići značajan socijalno-politički

efekat koji se sastoji u proširivanju međunarodnih naučnih i tehničkih veza, naučnog prestiža rezultata, a takođe da je regionalni (SEV) sistem osnovnog monitoringa, čije su učesnice zemlje članice SEV, za sada jedinstven

u svetskoj praksi.

Saradnja u okviru globalnog sistema monitoringa životne

sredine u SEV odvija se kroz rad na sledećim temama:

1. Ispitivanje i ocena prekograničnog zagađivanja vazduha na velikim i srednjim rastojanjima i posledice zagađivanja po životnu sredinu.

2. Proučavanje osnovnog zagađivanja prirodne sredine u cilju optimalizacije sistema osnovnog monitoringa u regionu istočnoevropskih zemalja članica SEV!

3. Razrada i primena metoda biološkog monitoringa u kompleksnim osnovnim osmatračkim stanicama.

4. Razrada, ispitivanje 'i postupno uvođenje automatizovanog sistema prenosa, čuvanja i obrade podataka (ASPOD), koji se dobijaju u osmatračkim stanicama.

5. Uspostavljanje sistema osnovnog posmatranja stanja zagađenosti Crnog i Baltičkog mora i usavršavanje naučne osnove tog sistema.

G. Postupci ocene i prognoze stanja životne sredine u okviru regiona i u globalnim razmerama.

Organizacija saradnje

Savet opunomoćenih za problem XII (GSMOS) saziva

se jedanput godišnje. On usvaja izveštaj Koordinacionog centra, koji vrši funkciju sekretarijata, i izveštaje vodećih organizacija po temama, razmatra aktuelna pitanja saradnje, daje ocenu rezultata rada i planira njinovu primenu. Predstavnici zemalja u Savetu opunomoćenih odggvorni su za izvršenje nacionalnih obaveza u vezi sa saradnjom po pojedinim problemima.

U svakoj zemlji za svaku temu postoje nacionalne vodceće organizacije koje vrše funkciju koordinatora unutar zemlje i koje su u neposrednoj vezi sa predstavnikom zemlje u Savetu opunomoćenih po problemu u celini. Predstavnici nacionalnih (vodećih) organizacija učestvuju u radu naučno-koordinacionih savetovanja po. tema-, ma, na kojima podnose izveštaje o radu nacionalnih organizacija u vezi sa odgovarajućom temom savetovanja. Naučno-koordinaciona savetovanja, koja priprema nacionalna organizacija po određenoj temi, uvek obuhvataju i održavanje seminara po toj temi. Ova savetovanja se održavaju jedanput godišnje. Tom prilikom saopštavaju se naučni rezultati, vrši se ocena stanja i rezultata naučnoistraživačkih radova organizacija koje sarađuju i dogovara se o korišćenju tih rezultata u praksi.

Koordinacioni centar (za GSMOS Koordinacioni centar je u SSSR), odgovoran je za izvršavanje odluka Saveta opunomoćenih, održava veze sa predstavnicima zemalja u Savetu, sa vodećim organizacijama po temama, Sekretarijatom SEV i Međunarodnim centrom za naučno-tehničke informacije i Koordinacionim centrima za srodne probleme. Koordinacioni centar, takođe, analizira sprovođenje programa saradnje, doprinosi brzoj primeni dobijenih rezultata u praksi, priprema nacrte protokola za zasedanja Saveta opunomoćenih i druge dokumente po nalogu Saveta.

Perspektive saradnje za period 1986—1990. godine

Osnovni plan saradnje zemalja članica SEV na problemu

GSMOS u periodu 1986—1990. godine je neprekidan

rad na informacijama koje stalno pristižu iz mreže sta-

nica kompleksnog osnovnog monitoringa, koji se uz to

i proširuje, na analizu podataka, ocenu i izradu progno-

za stanja prirodne sredine.

Program saradnje obuhvata sledeće osnovne zadatke:

— Analizu i ocenu informacija o zagađivanju prirodne sredine;

— RHazradu metoda ocena anmtropogenog doprinosa zagađivanju prirodne sredine;

— Usavmavanje iprimenu metoda određivanja materija koje zagađuju prirodnu sredinu na osnovnom nivou i optimalizaciju programa monitoringa;

— Istraživanje zakišeliavanja prirodne sredine i njegove ekološke posledice;

259

--——— – _—_---———-- —-–—-—– ---_——-—— __ ____ ––- — _—_______________O_L_O_L_L_O______L_LO_L_L__L____L__L______L__L____L__L__L____L______________________________

Standardizacija 1986./br. 11—12