JUS standardizacija
— preporuke iz metodološkog uputstva ,,Metode određivanja prioritetno zagađujućih materija za objekte životne sredine”, koje su predviđene za primenu u
_ osmatračkim stanicama; .
— prvu varijantu integralnog programa biološkog monitoringa, koja u sebi sadrži potprogram laboratorijskih istaživanja, prognoze reakcija biološke sredine na uticaj zagađivača i potprogram kontrole njenog stanja;
— glavne karike iehnološkog lanca autornatizovanog podsistema prenošenja, čuvanja i obrade podataka (ASPOD), bilo da je reč o analizi tehnoloških procesa ili o informacijama o osnovnom stanju prirodne sredine; — spisak parametara osnovnog stanja životne sredine koji se kontrolišu u sadašnje vreme i koji su planirani za posmatranje prilikom ostvarivanja potpunog programa monitoringa; -
— prognostičke metode promena pojedinih delova prirodne sredine pod uticajem antropogenih faktora.
Sve ovo što je pomenuto ima veliki značaj za rešava-
nje zadataka ocene i za regulisanje stanja prirodne sre-
dine u nacionalnim okvirima što istovremeno predstavlja osnovu Za razradu strategije zaštite životne sredine na međunarodnom nivou.
Neophodno je imati u vidu da se uključivanjem u rad po
ovim pitanjima može postići značajan socijalno-politički
efekat koji se sastoji u proširivanju međunarodnih naučnih i tehničkih veza, naučnog prestiža rezultata, a takođe da je regionalni (SEV) sistem osnovnog monitoringa, čije su učesnice zemlje članice SEV, za sada jedinstven
u svetskoj praksi.
Saradnja u okviru globalnog sistema monitoringa životne
sredine u SEV odvija se kroz rad na sledećim temama:
1. Ispitivanje i ocena prekograničnog zagađivanja vazduha na velikim i srednjim rastojanjima i posledice zagađivanja po životnu sredinu.
2. Proučavanje osnovnog zagađivanja prirodne sredine u cilju optimalizacije sistema osnovnog monitoringa u regionu istočnoevropskih zemalja članica SEV!
3. Razrada i primena metoda biološkog monitoringa u kompleksnim osnovnim osmatračkim stanicama.
4. Razrada, ispitivanje 'i postupno uvođenje automatizovanog sistema prenosa, čuvanja i obrade podataka (ASPOD), koji se dobijaju u osmatračkim stanicama.
5. Uspostavljanje sistema osnovnog posmatranja stanja zagađenosti Crnog i Baltičkog mora i usavršavanje naučne osnove tog sistema.
G. Postupci ocene i prognoze stanja životne sredine u okviru regiona i u globalnim razmerama.
Organizacija saradnje
Savet opunomoćenih za problem XII (GSMOS) saziva
se jedanput godišnje. On usvaja izveštaj Koordinacionog centra, koji vrši funkciju sekretarijata, i izveštaje vodećih organizacija po temama, razmatra aktuelna pitanja saradnje, daje ocenu rezultata rada i planira njinovu primenu. Predstavnici zemalja u Savetu opunomoćenih odggvorni su za izvršenje nacionalnih obaveza u vezi sa saradnjom po pojedinim problemima.
U svakoj zemlji za svaku temu postoje nacionalne vodceće organizacije koje vrše funkciju koordinatora unutar zemlje i koje su u neposrednoj vezi sa predstavnikom zemlje u Savetu opunomoćenih po problemu u celini. Predstavnici nacionalnih (vodećih) organizacija učestvuju u radu naučno-koordinacionih savetovanja po. tema-, ma, na kojima podnose izveštaje o radu nacionalnih organizacija u vezi sa odgovarajućom temom savetovanja. Naučno-koordinaciona savetovanja, koja priprema nacionalna organizacija po određenoj temi, uvek obuhvataju i održavanje seminara po toj temi. Ova savetovanja se održavaju jedanput godišnje. Tom prilikom saopštavaju se naučni rezultati, vrši se ocena stanja i rezultata naučnoistraživačkih radova organizacija koje sarađuju i dogovara se o korišćenju tih rezultata u praksi.
Koordinacioni centar (za GSMOS Koordinacioni centar je u SSSR), odgovoran je za izvršavanje odluka Saveta opunomoćenih, održava veze sa predstavnicima zemalja u Savetu, sa vodećim organizacijama po temama, Sekretarijatom SEV i Međunarodnim centrom za naučno-tehničke informacije i Koordinacionim centrima za srodne probleme. Koordinacioni centar, takođe, analizira sprovođenje programa saradnje, doprinosi brzoj primeni dobijenih rezultata u praksi, priprema nacrte protokola za zasedanja Saveta opunomoćenih i druge dokumente po nalogu Saveta.
Perspektive saradnje za period 1986—1990. godine
Osnovni plan saradnje zemalja članica SEV na problemu
GSMOS u periodu 1986—1990. godine je neprekidan
rad na informacijama koje stalno pristižu iz mreže sta-
nica kompleksnog osnovnog monitoringa, koji se uz to
i proširuje, na analizu podataka, ocenu i izradu progno-
za stanja prirodne sredine.
Program saradnje obuhvata sledeće osnovne zadatke:
— Analizu i ocenu informacija o zagađivanju prirodne sredine;
— RHazradu metoda ocena anmtropogenog doprinosa zagađivanju prirodne sredine;
— Usavmavanje iprimenu metoda određivanja materija koje zagađuju prirodnu sredinu na osnovnom nivou i optimalizaciju programa monitoringa;
— Istraživanje zakišeliavanja prirodne sredine i njegove ekološke posledice;
259
--——— – _—_---———-- —-–—-—– ---_——-—— __ ____ ––- — _—_______________O_L_O_L_L_O______L_LO_L_L__L____L__L______L__L____L__L__L____L______________________________
Standardizacija 1986./br. 11—12