JUS standardizacija
5) Konačna kvaliteta i trošak izrađenog proizvoda uglav- 7) Statistički planirani eksperimenti mogu se koristiti za
nom su određeni projektom/konstrukcijom proizvoda i njegova procesa proizvodnje. (Otuda proizlazi izuzetno značenje svih faza prije proizvodnje!).
o
Variranje funkcionalne karakteristike nekog proizvoda lili procesa) može biti smanjeno iskorištenjem nelinearnih efekata karakteristika proizvoda (ili procesa) na funkcionaine karakteristike.
f(v) TOLERANCIJA KUPCA = VV > NEZADOVOLJSTO KUPCA GILJ 0 _<-A ie
FINANCIJSKI GUBICI KUPCA
pronalaženje takvog specificiranja karakteristika proizvoda {ili procesa) koje omogućuje kasnije smanjenje variranja vrijednosti funkcionalne karakteristike. (Ortogonalni planovi pokusa, kriterij je omjer između „signala” i „buke”.).· 0 Definiranje ,,funkcije gubitaka” (četvrti element) značajna je karakteristika novog pristupa kvaliteti (slika 1).
Gubitak za korisnika uslijed pre-
koračenja granice T+A
t:+A v
FUNKCIONALNA KARAKTERISTIKA
Sl.1 Prikaz funkcije gubitaka za vrijednosti cilja az = 6 i konstante proporcionalnnosti K= 3
Ako se pretpostavi da svako odstupanje funkcionalne karak teristike kvalitete industrijskog proizvoda od nazivne vrijednosti (cilja) uzrokuje gubitke za korisnika (nezadovoljstvo ispod nivoa ,,V”, a novčane gubitke iznad nivoa ,,V“” za što je potrebno odstupanje izvan tolerancije kupca), tada se jednostavna kvadratna funkcija može pisati kao:
f(v) = K(v—?)?,
gdje je: K = konstanta proporcionalnosti, koju treba odrediti na osnovi poznavanja f (v) za određenu vrijednost ,,v”;
v = Vrijednost funkcionalne karakteristike koja može varirati blizu cilja, ali i izići izvan intervala (Tr — A, az + al što uzrokuje kvar proizvoda;
T = nazivna vrijednost (ciij) za promatranu funkcional-
nu karakteristiku;
odstupanje viijednosti funkcionalne karakteristike od cilja koje uzrokuje nezadovoljstvo ili gubitak za korisnika. VAV=
Za upravo prikazan moguć slučaj traži se takvo projektiranje karakteristika kvalitete proizvoda (ili procesa) da funkcionalna karakteristika kvalitete poprimi nazivnu vrijednost, jer su tada minimalni gubici za korisnika i društvenu zajednicu. Također se zahtijeva slijedeće: ako proizvođač može ulaganjem u proizvodnju iznosa od 100 am. 9, uštedjeti korisniku proizvoda tokom korištenja 1.000 am. S uz povećanje njegova zadovoljstva — tada to treba i učiniti — jer je ukupna korisnost za društvo 900 am. 8. U vezi s tim Taguchi daje slijedeću definiciju kvalitete: ,,Kvaliteta je gubitak koji proizvod uzrokuje društvu od momenta njegove isporuke”. Dakle, potrebno je minimizirati taj gubitak!.
Na slici 2 prikazan je razmatran razvoj kvalitete u svijetu povezano sa stupnjem složenosti proizvoda i stupnjem automatizacije procesa.
Standardizacija 1987./br. 7—8
501