Filatelista

12 JOVAN КЕШСКОМС

kisele vodene rastvore (sapuni ı deterdženti) kao i na organske rastvarače, koji mogu da izazovu velike promene kako nijanse tako i boje uopšte. Prema meni prenetom kazivanju, takvo Jedno dobronamerno cksperimentisanje prcvclo je jedan primerak marke broj 2/I u marku broj 1/II koja Je u jednom renomiranom izlošku deklarisana za Jedino poznatu probu te vrste . .. Moja ispitivanja ove marke pre desetak godina kao ı docniji pregled marke Jednog drugog cksperta, otkrila su na marki zaostale neizmenjene ostatke izvorne boje marke broj 1/I. Po pitanju boja treba napomenuti Još Jednu pojavu: na mnogim markama ı na celim tabacima, nalaze sc ili se vremenom razvijaju crne mrlje koje se rasprostiru preko cele slike marke ali naročito preko rubova oko maraka ı rubova tabaka. Ove se mrlje moraju pripisati sadržaju olova ili nekog drugog teškog metala u nanosu krede, koji vremenom reaguje sa sumpornim gasovima ız atmosfere, prevodeći metal u crno obojen sulfid. Ovaj mehanizam obrazovanja crnih mrlja bio bi u saglasnosti sa zapažanjima da mrlja praktično nema kod marke broj 1/IV, koje nisu sa kredastim nanosom kao kod prva tri štampanja.

Slika 2

Na pitanje „Šta je marka broj 1/I” ustručavao sam se godinama da dam precizan odgovor. Kvalitativno, marka prvog štampanja morala bi da se odlikuje vrlo čistom ı Jasnom štampom, za razliku od broja 1/I. Međutim, poznato Je da se u procesu štampanja klišei ı cela ploča povremeno čiste, pa posle Jednog dela nejasne štampe opet nastaju marke sa čistom štampom. Tako se marke sa izuzetno Jasnom štampom nekada nalaze ı kod brojeva 1/II ı 1/II, pa ovo ne bi moglo da posluži kao kriterijum. Dugo vremena smatrao sam da i nc postoji vidljiva razlika između brojeva 1/1 ı 1/1I; štamparija Je naprosto pri izvođenju II štampanja nastavila sa radom od pre nekoliko nedelja, sa istom pločom, hartijom i bojom kao ı prethodno, Jedino je promcnila boju marke od dve pare.

Pa ipak, tokom vremena, pregledom velikog broja pojedinačnih maraka i tabaka broja 1/I, ustanovio sam nedvosmisleno da se mcđu tim markama ponekad nalazi jedna specifična žućkastozelena nijansa koja je vrlo retka ı koja se ne nalazi kod tabaka. Ova boja pomcnuta је i u katalogu Jugomarke iz 1991. godine (broj 1/I) kao žutomaslinasta. V. Kardoš je opisuje za većinu skuljača nepoznatim pojmom „Caledon” (4), boja pupoljka u proleće dok po meni, a prema Mihclovom vodiču za boje (36. izdanje), ovu nijansu treba opisati kao „žućkastosvetlozeleno”. Identifikacija ove bojc