Gledišta

utisak „sociologiziranja” i ~filozofiranja” psihologije. To postaje još jasnije kada se ima u vidu nacin na koji Parigin pokušava da prezentuje klasifikaciju specifičnih, pomoćnih metoda. Oprezno se govori o metodima i tehnikama koje služe za prikupljanje iskustvenih podataka i njihovu deskripciju i eksplikaciju kao o metodima koji tek treba da budu usvojeni, koji se preporučuju, ali koje „treba očistiti od naleta idealizma” i koji tek treba da postanu karakteristični za marksističku materijahstičku socijalnu psihologiju. Ako su raniji socijalni psiholozi dvadesetih i tridesetih godina u Sovjetskom Savezu odbijali prihvatanje nekih posebnih metoda zbog toga što se nisu uklapali u istorijsko-materijalističke i metodološke koncepcije, pa je zbog toga bio doveden u pitanje opstanak socijalne psihologije kao nauke, danas je to pitanje usaglašavanja i spajanja opšteg metoda i posebnih metoda sa odgovarajućim tehničkim postupcima još ostalo otvoreno. Novina u radu Parigina ogleda se u tome što je skrenuo pažnju na one iskaze u radovima Marksa, Engelsa i Lenjina koji se mogu sagledati i osvetliti sa stanovišta sooijalne psihologije, i što je ukazao na mogućnosti da se prihvate posebne metode i tehnike koje su razvdjane izvan granica Sovjetskog Saveza. Ah ako prihvatimo tvrđenje da je jedna od vrlo značajnih komponenata za određivanje zrelosti i validnosti jedne nauke njena praktična upotrebljivost kao instrumenta za savlađivanje pojava objektivnog sveta, onda se nužno nameće misao da nauka koja nema izgrađene posebne metode za praktična istraživanja i odgovarajuće tehničke postupke za prikupljanje i eksplikaciju činjeničkog materijala, kao što je slučaj sa trenutnim stanjem materijalističke socijalne psihologije o kojoj govori Parigin, još nije oformljena, već se nalazi na početku svoga razvoja. Još jedan dokaz da se socijalna psihologija kao nauka u

Sovjetskom Savezu nalazi u procesu formiranja jeste d nerazvijenost njene naučne terminologije. Parigin se često služi terminima iz filozofije i sociologije ili upotrebljava termine koji su u psihologiji na Zapadu odavno prevaziđeni. NEKA PITANJA TEORIJE Parigin određuje dva glatma teorijska problema socijalne psihologije: ličnost i grupu. U nameri da prevaziđe postojeća, po njemu jednostrana, sociološka ih opštepsihološka određenja pojma ličnosti, koja se ih ograničavaju na posmatranje hčnosti kao „objekta socijalnih odnosa” ili pažnju koncentrišu samo na „opštepsihološke mehanizme_ ponašanja individue”, Parigin ističe da je socijalna psihologija ta koja je pozvana da „.. .razotkrije svu struktumu složenost ličnosti koja se javlja istovremeno kao objekt i kao subjekt društvendh odnosa i predstavlja sama po sebi organsko jedinstvo socijalnog, biološkog, socijalno-biološku celinu, specdfičnog i individualno-neponovljivog”. Na osnovu ovakvog određenja Parigin izvodi zaključak da je hčnost ne zbir pojedinih karakteristika, već sistem koji obuhvata „.. .celokupnu stnikturu njenih konkretnih, istorijski određenih društvenih odnosa (e--konomskih, pravnih, političkih ideoloških, moralnih, estetskih, i dr.), koji karakterišu ne samo njeno mesto u društvu već i njenu pripadnost određenim grupama (klasi, profesiji, grupi u razredu, porodioi, drugovima itd.) i koji se mogu posmatrati kako kroz prizmu opštepsiholoških mehanizama tako i kroz sistem specifičnih za datu hčnost socijalno-psiholoških komponenata: namera, potreba, übeđenja, težnji, interesa, navika itd.” U skladu s ovim Parigin govori o određenim konkretno-istorijskim i klasnim tipovima ličnosti, o tipičnim okolnostima za ličnost jedne epohe koje određuju njeno mesto u sistemu društveniih odnosa, njenu sooijalnu funkciju i uloge, o prilagođavanju potrebama

1034