Jugoslovenski Rotar

Ф

POLOŽAJ OPŠTINSKIH ŠTEDIONICA POSLE DONOŠENJA UREDBE O IZMENI UREDBE O OPŠTINSKIM ŠTEDIONICAMA

Wjekoslav Karlavaris, R. K. Novi Sad

»Zivotne potrebe naših štedionica zado voljene« — pod tim naslovom doneo je časopis »Vesnik«, organ Saveza štedionica Kraljevine Jugoslavije, u svom poslednjem. oktobarskom broju na uvodnom mestu, bez ikakvog komentara, »Uredbu o izmeni Uredbe o opštinskim štedionicama«.

Posle osmogodisnjeg upornog rada i nastojanja Saveza štedionica Kraljevine Jugoslavije donesen je, najzad, u jesen prošle godine toliko očekivani Zakon o komunalnim štedionicama. Upravo, na osnoyu §-a 100 Finansiskog zakona za godinu 1938/39 propisao je Ministarski savet »Uredbu o opStinskim Stedionicama« koja je 2 decembra 1938 godine stupila na snagu ,dok je na osnovu §-a 113 Finansiskog zakona za 1939/40 godinu, a na predlog Ministra trgovine i industrije. propisao 6 oktobra o. g., »Uredbu o izmeni Uredbe o opštinskim štedionicama« kojom се, se, kako ćemo kasnije razabrati, poslovanje i delokrug opštinskih štedionica, pa i njihov ugled, znatno popraviti, proširiti i porasti. Po tim Uredbama su štedionice, koje jedino imaju pravo da nose ime »štedionica« i da izdaju uložne knjižice sa nazivom »štedna knjižica«, samostalne, javne, pupilarno sigurne novčane ustanove koje osnivaju opštine. lako su tom dugo očekivanom emanacijom bili zadovoljeni samo principijelni zahtevi i potrebe zainteresovanih ustanova, ipak nije ta prva Uredba mogla da udovolji i druge, opravdane i vitalne, potrebe naših komunalnih štedionica, koje su, može se reći, baš otada zavidljivo promatrale podršku i razumevanje koje je sličnim ustanovama poklonjeno od merodavnih u severnim i zapadnim najkulturnijim državama. Do donošenja prve Uredbe naše su štedionice pripadale raznim pravnim područjima. Neka područja nisu uopšte imala zakonske moguénosti za osnivanje Stedionica pa je, i sa te strane, donetom Uredbom, koja važi za celu teritoriju naše države, štedioničarstvo imalo bar u tom pogledu koristi. Inače, ta i takva Uredba bila je štetna po štedionice, te se može utvrditi da bi ona bila dovela, čak, u pitanje i sam opstanak mnogih štedionica da nije stigla Uredba o izmjeni Uredbe u korist tih ustanova. Jer, ako kratkom analizom uporedimo u krupnim pitanjima prošlogodišnju Uredbu sa sadašnjom i njenim izmenama, ustanovićemo:

Prvo, da je novom Uredbom ukinuta centralizacija poslovanja sa ulozima Javnog karaktera i sudskih depozita koja je važila · samo u korist državnih novčanih zavoda, a na štetu Javnopraynih štedionica, što znači: sudski depoziti, gotovine onih koji se nalaze pod starateljstvom, kao i one samoupravnih tela (srezova, zemljišnih zajednica, imovnih opština, penzionih ustanova i drugih), korporacija, crkava, manastira, javnih fondova i t. d. mogu se sada neograničeno ulagati i u štedionice. Protiv tog člana

321