Nova Evropa

Naši cjelokupni poljoprivredni dugovi, prema jednoj zvaničnoj statistici, iznose nešto preko šest milijarda dinara. izevši u obzir čitavu našu poljoprivredu, taj iznos mije tako znatan, Ni u kojem slučaju mije on toliki da bi značio nekaku opću katastrofu naše poljoprivrede. Anketa Agrarne Banke utvrdila je, da je zadužena tek jedna četvrtma naše poljoprivrede, dok tri četvrtine naših poljoprivrednika nema dugova koje bi smatralo potrebnim da prijave, Šest milijarda dinara tek je nešto preko pola milijarde švajcarskih franaka {damas već i mnogo manje). Madžarska poljoprivreda zadužena je sa preko dve milijarde penga, ili 20 milijarda dinara; a površina obradjene zemlje u Madžarskoj daleko je ispod polovine površine Која је Код паз ођгафјепа. 1 zaduženje poljoprivrede u Njemačkoj i Švajcarskoj nesrazmjerno je veće nego Što je naše, Prema banovinama, vodeći računa o broju stanovnik4, na prvom je mjestu Slovenija; ona ima više dugova nego Savska Banovina, iako ova ima više nego dvostruko stanovnika. Dugovi Slovenije nisu čak mnogo manji od dugova Dunavske Banovine, a Dunavska Banovina {Vojvodina i Moravska Dolina) najplodniji su naši krajevi i naše žitnice. Pa ipak do prije kratkog vremena niko nije pokretao u Sloveniji pitanje prezaduženosti seljaka. Ako se govorilo o prezaduženosti, govorilo se i mislilo na Vojvodinu i Srbiju; a tamo seljački dugovi nisu tako mznafni, Alko se u Sloveniji mije dovorilo o prezaduženosti iako su tamo seljaci najviše zaduženi, a o tome se 50vorilo u fstočnim krajevima gdje su dugovi manji, to je radi toga Što su seljački dugovi u Sloveniji uglavnom bili konsolidovani. U Sloveniji seljak gotovo i ne poznaje mjenice, i rok njena dospjeća пе visi mu mad glavom Као Damoklov mač. Njegovi su dugovi uglavnom prema zadrugama i Javno-pravnim novčanim ustanovama; a tu su rokovi dospjeća tako regulisani da ne predstavljaju nikakve maročite opasnosti.

Po našem mišljenju, centralno pitanje kod zemljoradničkih dugova jeste visina kamatne stope. Kamatna stopa u Sloveniji je prosječno ispod polovine kamatne stope Која se zaračumava u istočnim krajevima države. Seljaka toliko ne lišti visina duga koliko interes koji on na taj dug mora da plaća; jer dug od dvadeset hiljada dinara sa kamatnjakom od 20% isti je teret kao dug od pedeset hiljada dinara sa kamatnjakom od 8%. Slovenački seljak sa dugom od dvadeset hiljada, a sa kamatnjakom od 8%, bolje i lakše prolazi nego seljak u istočnim krajevima naše države koji je dužan samo deset hiljada ali Кој plaća kamatu od 20%. Pogotovo što je seljak u Sloveniji, u najviše slučajeva, uzeo dug radi intenzivnije obrade zemlje, u prvom redu stočarstva, dok se seljak u istočnim krajevima u znatnoj mjeri zadužuje u konzumcijone svrhe, želeći zadržati viši nivo života nego što mu to njegove prilike dozvoljavaju, Ako bi

520