Nova Evropa

odista organski organi naroda, Od svih narod4, mi Englezi smo možda najčišće patrijotski; možda i prekomjerno i usko patrijotski, ali u svakom slučaju prećutno uzimamo naciju kao neku vrstu religije ili zamjene za religiju, Pa ipak, mi jedva da imamo i jednu pristojnu patrijotsku pjesmu, a nemamo ama baš nikakve narodne himne ili zvanične patrijotske pjesme od koje bi ma koja druga nacija koja pjeva ili maršira podnijela više od deset stihova, Ako inteligentan stranac želi dobiti pojam o paradoksu, koji je tajna Engleza, neka poredi strahovito niski književni nivo patrijotske »mjuzikholske« pjesme o zastavama koje se viju s izuzetno visokim književnim stupnjem intimne mjuzikholske pjesme o vješanju rublja na sušenje, Kao što Je neko dobro primijetio, poezija i humor su dobre vile Engleske; poeziju se može naći i u vrtu pred kućom siromaha, a humor u dvorištu za njegovom kućom. Uslijed druge jedne čudne narodne perverznosti, mi jedino imamo još lovorom okrunjena pjesnika [»Poet Laureate«), dok smo izgubili dodir s onim drevnim klasičkim ili srednjevjekovnim tradicijama koje bi Kontinentu učinile lakše shvatljivom ideju o zvaničnoj odi ili o narodnom bardu ili o pjevaču koji pjeva pred kraljem, Par naših najboljih pjesnika bili su »laureati«, a par njihovih najgorih pjesama bile su njihove zvanične ode, Ali naš najbolji pjesnik došao je niodakle, i vrlo mnogo sliči našem ponajvećem humoristi; jer u tom smislu su i Šekspir i Dikens bili pjesnici, i to pjesnici koji dolaze niotkuda i idu nikamo, Ne možemo nekako zamisliti, da bi jedan ili drugi od njih stupio u državnu službu i postao službenim organom Engleske Države, Njima je nedostajalo nešto od one klasične solidnosti koja jedina može dati dostojanstva potpuno kolektivnoj ustanovi kao što je Francuska Akademija, ili čak i Francuska Komedija. Pa i onda kad talenti toša klasičnog tipa postoje medju nama, oni postoje pod uvjetima koji su tako individualistički ili fragmentarni ili strančarski, da ih je teško upotrebiti kako ih je u velikom klasičnom vijeku Francuske upotrebljavao klasički dramatik koji je znao vješto baratati horom, Mi smo imali možda dva pjesnika, vrlo različita po razmjerama, koji su od prirode imali ono svojstvo uzvišenosti koja bi, poput francuskih klasičkih pjesnika, mogla dostojanstvom zaodjeti prihvaćenu lojalnost velikoj monarhiji; ali, Landor je bio radikal, a Milton kraljoubica.*)

Ne može se poreći, da u mnogim čisto medjunarodnim odnosima mi moramo nastojati da odstranimo ulisak pompeznosti. Ali pompeznost samo pokazuje nedostatak pompe.

*) W. S, Landor (1775—1864), pjesnik i autor »Imaginarnih razgovora«, u politici je bio »radikal«, i j. zagovarao je radikalne reforme i pripadao krajnjoj ljevici Liberalne Stranke. — Milton je pristajao uz Kromvela, koji je dao pogubiti kralja Čarlsa |,

150