Nova Evropa

partiji. Kod onog sloja koji je sačinjavao aparat razvijali su. se posebni ciljevi, kojima su htjeli podrediti revoluciju. Izmedju vodja koji su predstavljali istorijsku liniju klase i bili dalekovidniji od aparata, glomaznog i nepokretno8, raznolikog u svom sastavu a udešenog da prosječnog komunistu lako apsorbuje, počeo se širiti Jaz. U početku je on imao više psihološki nego politički karakter: jučerašnji dan je bio još svjež; parole Oktobra još su bile u sjećanju; veliki je Još bio autoritet vodja prvog perijoda. Ali u ovojima tradicijonalnih form4 rasla je nova psihologija. Medjunarodni izgledi su blijedili, rad svakidašnjice trošio je ljude. Novi metodi, koji su trebali služiti starim ciljevima, stvarali su nove ciljeve, a prije svega novu psihologiju. Pojedine etape postale su za mnoge konačna postaja. Nastao je nov tip.« Taj novi tip o kome Trocki govori postaje nesamo predstavnikom aparata već i stvarnim nosiocem novih raspoloženj4, koja se javljaju u drugoj fazi Revolucije. Taj tip Trocki analizuje ovako: »Pretvoriti stanoviti „veltanšaung' u krv i meso, podrediti mu svijest, dovesti čuvstva s njim u skladnost, — to nije svima dato; prije, samo malom broju. Kod radničke mase nadoknadjuje to klasni instinkt, koji u kritičnim vremenima dosiže najveću jasnoću. Ali u partiji i državi postoji krupan sloj revolucijonar4 koji, doduše, većinom potiču iz mase, ali su se već davno od nje odvojili i svojim položajem došli u suprotnost sa masama. Oni su izgubili klasni instinkt ... U perijodima ilegalne borbe, ustanaka, gradjanskog rata, bili su ovi elementi samo vojnici partije; u njihovoj svijesti zvučala je samo jedna žica, a tu Je navijala partija. Kad je napetost popustila i kad su se nomadi Revolucije naselili, probudile su se u njima i razvile malogradjanske sposobnosti, simpatije, i sklonosti.«

Na jednoj strani, korisnici Revolucije stvorili su nove odnose da zaštite svoje položaje; a na drugoj su neuspjesi Revolucije u medjunarodnom mjerilu — o čemu je već bila riječ — pogodovali oblikovanju nacijonalnog reformizma, koji je jačao akcije protiv Ттосков. Ртодогпа зпава RevoTucije јепјаја је | — pridržavajući samo revolucijonarnu frazeologiju — novi vladajući sloj. prvenstveno je išao za osiguranjem osvojenih pozicija. I to je posve normalno. Stvoren je vještačkim načinom »trockizam«, koji je trebao

181