Nova Evropa

poslužiti kao »ideološko« oružje u borbi za vlast. »Otpor« veli Trocki — »protiv teoretskih traženja marksizma i političkih zahtjeva Revolucije рорпшио је ха оуе ljude pomalo oblik borbe protiv ,trockizma.. Pod tom zastavom vršilo se razrješenje malogradjanina u boljševiku; u tome se sastoji gubitak moje moći, i to je dalo oblik u kome se taj gubitak odigrao ...« Dodamo li k tome pasivnost izmorenih širokih slojeva, onda imamo djelomičnu sliku realnih elemenata, koji su uslovili uspon novoga kursa. Internacijonalizam Ттоског podlegao je nacijonalizmu Staljina i njegovu »socijalizmu u jednoj zemlji«.

Istorijski posmatrano, Trocki je bio predstavnik aktivne, pokretne, i žive elite proletarijata, koja je u džinovskom naletu povukla mase u borbu; to mu je priznao Гјепјт, а 1918 još i — Staljin. »Staljinizam« je »automatski rad bezličnog aparata« u perijodu silaska Revolucije. — Nadmoćna ličnost Trockog, kako je zove Istman (Max Eastman), koja je funkcijonirala u dinamičkim razmjerima, nije bila udešena prema mehaničkim potezima jednog uokvirenog, izreduciranog marksizma, kakav se pojavio i razvio uporedno Ss usponom anonimno9S aparata.

VII

U svom klasičnom djelu o Francuskoj Revoluciji Dpokušao je Ten (Hippolyte Taine) da dokaže, da je perijod jakobinskog gospodstva, perijod od proglašenja Republike pa do pada Robespjera, bio perijod stran organskom razvoju Francuske, — da je bio epizoda, tudja francuskom duhu: u to je vrijeme energična i poduzetna manjina osvojila bila vlast i nasiljem vladala nad rastrganom, nepokretnom уеćinom francuskog naroda. Medjutim, ta većina koja predstavlja prave osjećaje Етапсизкоб пагода — imala je u vrijeme Staleške Skupštine kao i kasnije Direktorija jednaku duhovnu strukturu. Gospodstvo jakobinaca uistinu je istorijski umetak, medjuvladje. Samo tako se može razumjeti vezivanje — makar i posredno — godine 1705 sa godinom 1789. — Tobože skretanje naroda od načela Revolucije, u stvari je uzbuna protiv terora manjine, i ta uzbuna — prema Tenu — spasava kontinujitet istorije.

182

A RR RO