Gledišta

dvajanju. Dosadašnji razvoj socijalizma to nesumnjivo potvrđuje. hvatanje o razdvojenosti političke i socijalne (Ijudske) revolucije je ideologija socijalističke birokratije. Ta ideologija je sasvim ispod nivoa Marxovog mišljenja, izgovor za etatizaciju i odlaganje samoupravne integracije društva. Nigde marksistička „marksologija” ne pokazuje tako jasno da je ona samo svest jedne krive prakse. ada je socijalizam kao pokret počeo u socijalizmu kao poretku da promašuje ostvarenje ideje socijalizma kao Ijudske zajednice slobodnih individua, pojavljuje se zahtev povratka Marxu, izvornom, autentičnom, samo kao izraz zahteva za povratak samog pokreta na puteve Ijudske emancipacije. Društveni razvoj je diktirao lektiru onim misliocima koji su bili na nivou njegovih zadataka. Ovaj zahtev se javlja iz logike razvoja pokreta socijalizma kao klasno svesnog izbijanja proleterskog klasnog protiv parcijalnog, političkog, birokratskog i tehnokratskog interesa. imer teorijskog povratka Kantu, „zuriick zu Kant” koji je zahvatio marksiste Druge internacionale, ostaje instruktivan. Ovde su pad klasnog interesa, napuštanje revolucije, rascep teorije i prakse vodili traženju jedne etike Kantovog tipa i jednom socijalnom apriorizmu. Tako je i ta struja, to nastojanje, rezultirala iz krize pokreta, a nije bio čist proizvod teorije i slučajno odabrane lektire. Samo, dok je povratak Kantu u marksizmu i socijalizmu jasno pokazao i produbljivao njegovu krizu, tendencije povratka izvornom Marxu su, međutim, pokušaj prevazilaženja krize i socijalizma kao pokreta i marksizma kao teorije. U tom pravcu javila se i obnova Hegela sa obnovom dijalektike u doba revolucionisanja radničkog pokreta u vreme oktobarske revolucije (Lenjin, Lukacs, Korsch). i marksiste koji vrednost Marxovog učenja vide samo u tome koliko ono može da daje sredstva neposredne političke operative, koliko može da „radi” unutar postojećeg poretka socijalizma, koliko može da se koristi i razrađuje za svakodnevnu upotrebu, istorija marksizma i socijalizma sve više postaje paleontologija revolucionarnog mišljenja i zato potcenjena, zapostavljena ili ignorisana. Pobede revolucija koje su išle za tim da uspostave socijalističko društvo bile su najveća inspiracija za osvežavanje i razvoj marksističke misli. Ali stvarni pad teorije koji je usledio, nasuprot očekivanju i realnim šansama za njen procvat, da se najbolje objasniti kako je to ispravno i oštroumno, sažeto, rekao Lukacs izdizanjem taktike na nivo teorije! A izdizanje taktike na nivo teorije je uvek abdikacija od teorije i utapanje u pragmatizam slepe taktike, ogoljavanje socijalizma, nepoverenje prema kritičkom i sloboidnom

1279

MARKSOLOGIJA I NJENE APORIJE