Gledišta

"RAKOVICA"

1478

protstavlja samoupravne privredne jedinice kao što bi rastavljala privatne vlasnike; zasniva i prođubljuje društvenoekonomsku nejednakost među odeljenim učesnicima društvenog rada, koji nisu u stanju da se udruže radi zajedničkog napretka; proizvodi i robni oblik (najamne) radne snage i kapitalistički oblik akumulirane vrednosti i sredstava za proizvodnju, i suprotnosti među njima u procesu rada i društvene reprodukcije; oko ovih polova antagonističkog odnosa proizvodnje i među njima stvara razjedinjene i suprotstavljene društvene grupe u svim društvenim jedinicama i u društvenoj celini; izaziva nesklad društvenih radnih procesa i mnoštvo društvenih sukoba što povlači jačanje od radnika osamostaljene političke moći, i uliva nove sokove birokratsko-etatističkoj tendenciji. U takvom funkcionisanju i takvim tvorevinama robne proizvodnje, neuređene saglasno bitno socijahstiokim odnosima, izražen je treći (pored radničko-samoupravnog i birckratsko-etatističkog) element u postojećim odnosima proizvodnje. Ovaj element jednako je suprotan radničkom samoupravljanju kao i birokratski etatizam, a od njega se samo donekle razlikuje, jer je iz njega proizašao, s njim se uzajamno uslovljava i dopimjuje u protivstavljanju radničko-samoupravnim odnosima proizvodnje, i s njime tvori mnoštvo isprepletanih i liibridnih (mešovitih) oblika, (Mešoviti oblici javljaju se naročito u pogledu privatnosvojinskog ponašanja osamostaljencg lokalnog, regionalnog, republiokog itd. etatističkog ekonomsko-političkog monopola; u sprezi etatističkog ekonomsko-političkog raonopola sa elementima bankarskog i finansijskog kapitala, u sprezi tog monopola sa privatnosvojinskim, odnosno kapitahstič- ; ; kim ponašanjem pojedinih spoljnotrgovinskih organizacija; ; u podupiranju privatnosvojinskog ponašanja pojedinih privrednih jedinica i grupacija od strane razuđenih ogranaka etatisničkog monopola; u pohtičkim sukobima među tim organcima, sukobima koji su sastavni deo ih nadgradnja privatnosvojinskih odnosa među privrednim jedimcama i grupacijama itd.). Ova tendencija mogla je da zabije klin među radmke koji teže bitno socijalističkim odnosima proizvodnje, jer je u pret-j hcdnom razdoblju birokratsko-etatistička tendencija stvorila materijalne i društvene pretpostavke privatnosvojinskog ponašanja samoupravnih jedinica. Materijalne pretpostavke sadržane su u tome što samoupravne jedinice nisu društveno-ekonomski udružene u procesu rada i reprodukcije, već su pretežno autarhično razvrjane usled dejstva etatističkog ekonomsko-političkog monopola. Pot- ; reban je radikalan obrat materijalnih tokova, sveobuhvatna : rekonstrukcija materijalno-tehničke, tehnološke, organizacione i društveno-ekonomske kcmponente celokupne društvene proizvodnje, da bi se na osnovama radničkog samoupravljanja i socijalistički uređene robne proizvodnje ostvario sklad društvenih radova i napredak celokupne proizvodnje u interesu svih radnika. Za takav obrat potrebna je razvijena društvena moć radnika, a ova je ostala nerazvijena i potirana, takođe dejstvom birokratskog etatizma.