Hanoar : list jevrejske omladine Jugoslavije

DR. ZVONKO ROSENBERGER: JEVREJI KAO NACIONALNA MANJINA

Pojam nacionalne manjine počeo se tek u najnovije doba posmatrati s pravnoga i političkoga gledišta. Ranije, bile su manjine izjednačene sa strancima uopšte i nije se na njih obraćala naročita pažnja, sem ako su stajale pod zaštitom kakvoga inostranog suyerena ili koje moćne crkve. U to je doba pravo manjina veoma često jednako pravu stranaca. Posle ratova obezbeđivala bi svaka od zaraćenih stranka izvesna prava Onoj grupi ljudi u drugoj državi, koja Je iz bilo kojega razloga stajala pod njenom zaštitom.

Zaštita tih manjina. na pr. hrišćana u Otomanskom Carstvu, nije prelazila obično prava na škole i na ispovedanje vere. Docnije su se nastojala manjinama zagarantovati i sva građanska i politička prava koja imadu ostali građani one države.

Zaštita manjina bila je i pre rata nedovoljna ı u većini slučajeva samo na papiru. Uvek su odlučivali momentani odnosi pojedinih sila ı retko je kada preovladalo pravno gledište, obično je preovladalo političko to jest oportunističko gledište bazirano na obzirima prema stranom ili unutrašnjemu razvrstaju političkih snaga.

Posle rata pokušalo se urediti pravo manjima. U ugovorima O miru imade odredaba o manjinama, no one štite, redovno, prava onih manjina koje su pod zaštitom sila pobednica. Sem toga obavezale su se Poljska, Čehoslovačka, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca ı Rumunija prema glavnim Saveznim ı Udruženim Silama na osnovu posebnih ugovora, da neće krnjiti prava narodnih manjina koje žive na njihovu teritoriju. Ti ugovori, koji su svi sklopljeni 1919 god., stavljeni su pod zaštitu Lige naroda, što Će ieći da se bez odobrenja Saveta Lige naroda sadržaj tih ugovora ne može menjati i da Liga naroda imade pravo 1 dužnost vršiti nadzor nad primenom ugovora.

U tim ugovorima je definisano što se razumeva pod manjinom: ??q??)1??ć su grube licd hoje se bo rast, veri ili Jezihu razhhuju od većine stanovniha Iržave u hojoj žive. Tih grupa ima dve kategorije: jedno su državljani strane zemlje a drugo državljani zemlje u kojoj žive. U pravilu odnosi se zaštita manjina samo na drugu kategoriju, Jer prva kategorija stoji, redovno, pod zaštitom države koje su državljani, budući da ona ima mogućnosti ı sredstva da se zauzme za svoje građane u stranoj zemlji, u slučaju potrebe.

U duhu gore spomenute definicije Jevrey/i su u svim zemljama gde žive manjina bo veri, u pravilu su ı manjina po 7G051, alı nisu uvek manjina po jezihu.

Jesu h Jevreji nacionalna manjina? Ako se uzme da je kriterij za narodnost jezik ili rasa, onda su Jevreji svakako ı nacionalna manjina. Ali se taj kriterij ne mora uzeti. Mnogi teoretici ne smatraju da se narodnosti