Naša stvarnost

ČEHOSLOVAČKA ! EURAZISKA OSOVINA 49

ČEHOSLOVAČKA I EURAZISKA OSOVINA

Centralni položaj Čehoslovačke u Srednjoj Evropi i njena uloga u' Maloj Anianli prešstavljaju u poslednje vreme osnovicu svih spoljno-politličkih planova u vezi sa spoljnom politikom nekih velikih sila u ovom delu Evrope.

To poslaje prilično razumljivo, ako uočimo važnost gore spomenuhih pozicija Čehoslovačke i njen odnos prema jednom slarom imperijalističkom planu, koji se sada oživljuje, planu „eurazijske osovine”.

Sfratešku liniju starog nemačkog ideala — „Drang nach Oslfen”, povukli su još krajem prošlog veka nemački slručnjaci od Hamburga preko Praga, Pešle, Carigrada, Aleksandrele, do Basare, i fime spojili Severno More sa

Persijskim zalivom. Ovu zamišljenu liniju oni su nazvali „eurazijskom osovinom”. (Vidi skicu 1.)

Po njihovim vojno-sfrafeškim rasmafranjima Nemačka će, samo ako zagospodari najvećim delom ove „osovine”, biti u stanju da ostvari svoj imperijalistički ideal prodora na Istok. Kao što se iz skice 1 vidi, nalazi se polovina ove osovine na evropskom konfinenlu, a njena cela dužina iznosi 4000 km. Pre rata je Nemačka vladala samo % „osovine”, dok joj je savez sa bivšom ausfro-ugarskom monarhijom osigurao konfrolu nad svega ?|s „eurazijske osovine” na evropskom kopmlinentu (1350 km), a njena saveznica Turska imala je u fo vreme u svojim rukama azijsku polovinu „osovine”. Poslednji deo osovine izgledalo je da je osiguran savezom sa Bugarskom i lada još neodlučnim stavom Rumunije, koja je sve do ulaska u Svelski ral, naginjala Trojnom savezu. Nakon Svelskoga rata menja se situacija na „eurazijskoj osovini”. Nemačka gubi svoj dominantan upliv, vlada nad svega 480 km „osovine” i može još da računa na 200 km, koji se nalaze na madđarskoj feritoriji. Između nemačkog i mađarskog dela leži Čehoslovačka, koja kontroliše 480 km, dok se preko Rumunije profeže 600 km „osovine”. Pod vlašću novih, posle raspada Ausfrougarske sivorenih država nalazi se danas, dakle, 1.080 km „eurazijske osovine”. Ako Nemačka želi da vaspostlavi svoj predrafni ulicaj u Srednjoj Evropi, mora naslojati da ponovo dovede pod svoj upliv veći deo „osovine”, lj. mora na neki način da usposlavi i organizuje svoj ulicaj u Čehoslovačkoj i Rumuniji. U toj borbi za prevlast jedne velike sile u Srednjoj i Jugoistočnoj Evropi, Čehoslovačka je po svom poliličkom i qgeografsko-sfrafeškom položaju odlučujući faklor. Od nje zavisi hoće li u ovom delu Evrope doći do prevlasti jedne ekspanzivne velike sile, i hoće li on poslali polazna fačka za dalje pohode prema Jugoistoku Evrope, sa krajnjim ciljem, da se prevlast nad ovim delom Evrope proširi i na prevlasf u bližoj Aziji. Nije valjda, pofrebno, naročifo naglašavafi, da bi jedan takav razvoj sivari doneo sobom feška iskušenja za male srednjo-evropske i balkanske narode.

Svojim geografskim položajem Čehoslovačka je poslala čuvar svih važnih puleva koji vode u Dunavski basen. To je sasvim razumljivo kada se uzme u obzir, da Sudešske planine čine vrh velikog brdskog frougla, čije su dve bočne slrane Karpali i Alpi. Zahvaljujući fom svom položaju, Čehoslovačka je u mogućnosli da osujefi prodor starim germansko-mongolskim pulem sa Severa prema Jugu kroz Moravsku „kapiju” u Dunavski basen, Bez njene pomoći nije moguće zalvorifi sfari germanski pu} sa Zapada od Rajne i Majne prema Istoku. (Vidi skicu 2.)