Nova Evropa

idealnu baštinu. U svim stranama Evrope osjeća se klijanje jedne nove svijesti, jedne nove nacijonalnosti, te kao što je prije sedamdeset godina Napolitanac ili Pijemontez postao Talijanom, neodričući se svoSa prijašnjega bića, nego podižući ga i razrješavajući ба u novom stanju, tako će se Francuzi, Nijemci, Talijani, i svi drugi podignuti do evropstva, i njihove misli biće upravljene prema Evropi, i njihova srca kucaće za nju, kao nekada za svoje malene domovine, nezaboravljene nego bolje voljene, Iz krila Nove Evrope pojaviće se novi ljudi, sa ponešto promijenjenim mentalitetom, koji će morati da pristupe rješavanju takozvanih »socijalnih problema«, — koji nijesu nastali danas negšo su pripadali svim vremenima, ali su u XIX vijeku privlačili na sebe više pozornosti i više brige —, i koji će morati da nastoje 1 oko povišenja produkcije i oko pravednije podjele bogatstva,

ve Ovo ne znači predvidjanje, neđo ukazivanje puteva na koje upućuje moralna svijest i opažanje sadašnjice, Istorija, liberalno shvaćena, nalaže onima koji je razumiju: »Radite u pravcu koji vam je odredjen, sa svim svojim bićem, svaki dan, svaki sat, u svakom svom djelu; i pouzdajte se u Božju Providnost, koja zna više od nas pojedinaca, ı koja radi za nas, u nama, i nad nama«,

A. Haler.

Cenzura ı kritika u SSSR.

Uticaj države ma književnost postojao je uvijek i svuda, ali u Sovjetskoj Rusiji primio je sasvim neobičan karakter i ogromne razmere. Komumistička Stranka, postavši državmom vladom, pokazala je vanredan dar za organizaciju, naročito u pravcu nadzora i pritiska, i fizičkog i duhovnog: odlučivši se uništiti staru, predrevolucijonarnu, buržujsku književnost i namjesto nje stvoriti novu, komunističko-sovjetsku, koja bi bila samo njoj odama i služila njenim stranačko-državnim ciljevima i planovima, Sovjetska Vlada pokazala je nečuvenu oštrmu, spretnost, i znanje, 1 vješto Je iskoristila sve puteve i sva sredstva podesna mu tu svrhu,

Cela je država pokrivena gustom mrežom cenzurnih orбапа, koji su podijeljeni na dvije grupe: prvoj pripadaju zvanični cemzurni uredi sa državmo-činovničkim osobljem, drugu sastavljaju društvemo-stranačke organizacije, čija je cemzurna djelatnost vješto maskirana, zavaravajući krugove, osobito strane, koji su još sačuvali vjernost demokratskim principima i vjeru u vrijednost društvenosti, Odlično orgamizovam, potpuno odan Vladi, stranački aparat vješto, brzo, i neizazivajući sumnje najivnih ljudi, vrši vladine naloge, U prijašnja vremena,

461