Nova Evropa

ушпа 1 željama odgovornih stranačko-državnih faktora, Маročito je karakterističan u ovom smislu kolektivni referat trojice poznatih sovjetskih pisaca: Bezimenskog, Serafimovića, i Kiršona, na XVI Kongresu Komunističke Stranke (1930), о ciljevima, putevima, i društvenoj ulozi i značaju sovjetske književnosti, Ovaj originalni referat, djelomično pisam u stihovima, pum je neiskrenosti, stvarnih neistina i servilnosti, te svraća ma sebe našu pažnju naročito riječima, kako je piscima, u mjihovu umjetničko-književnom stvaranju, drug Stalin davao »uputstva, u kojima je duboko razumijevanje vezano s oštrim i dosljednim boljševičkim sledištem«; a ova uputstva su, naravno, brzo i tačno vršena,

lako potpuno zadovoljna »kritičkim« radom stranačkih organizacija, Vlada ipak nije mogla da se na njih ograniči, Мткебј stvarnu kontrolu, htjela je i formalno imati je u iukama Povodom velike literarne afere, koja Je nikmula u vezi sa NEP-om, o ftakozvanim »poputčicima« {[»sapuitnicima«, tojest književnicima koji misu bili sasvim oduševljeni boljševičkom revolucijom, već su samo išli istim putem), Centralni Odbor Stranke (»Ceka«), u svojoj poznatoj rezoluciji od 1. srpnja 1924, izrekao Je, da pravo »rukovoditi literatunom u cjelini« pripada isključivo njemu, A završujući s organizovanjem aparata koji bi budno pazio na sve prekršaje postojećih bezbrojnih propisa počinjene od strane književnosti, Vlada je pristupila zavodjenju sistema mjera, koji sistem u suštini ima da vrši isti posao — samo na drugi mačin i u drugom obliku — kao cenzura, toliko odijozna za društvenost. To se nazvalo »kritikom«, U prvom redu, Vlada je htjela riješiti se »starih« kritičara, neugodnih mjoj radi svoje umjeremosti, pa njihova mjesta posjesti svojim, potpumo njoj odanim ljudima, Vješto se sakrivši, izazvala je ona nemir u kritičarskim redovima, koji se onda pretvorio u žestoku borbu dvaju literarnih pravaca, Pogščodmu priliku dala je tragična smrt čuvenog pesnika Sergija Jesenjina (28, XII 1925), koji se razočarao bio u Revoluciji: njegova smrt uzela je karakter i obim krupnog društvenog dogadjaja, Jer je izazvala snažan одјек u redovima komunističke omladine {takozvanoš Komsomo!la), izbacivši mmoge iz njihove životno-duhovne kolotečine, »Jesenjinščina« je uznemirila Vladu, koja je u njoj zapazila strašam znak, da bi omladina — uzgojena Revolucijom — mogla da зе офшпе од пје; опа је odmah naredila odlučnu borbu protivu nje, Neprijatelji »povutčika« su sa zadovoljstvom Копstatovali, da je ovo »kvaremje mladeži« izazvano mpopustljivošću Stranke, koja je u zadmje vrijeme bila zanemarila svoj nadzor nad književnošću, trebalo je da Stranka, kao najvjernija бималјса зуезразамајибеба marksizma, uzme opet vodjstvo u svoje čelične ruke, pa da sa korenjem istrgne sve ostatke i

463