Nova Evropa

i ujedno kao jaku podlogu ха nacijonalni i državni razvitak i napredak u budućnosti, Ali, kakvu decentralizaciju? — Jer, držimo da nije dovoljno samo općenito reći: onaku koja će biti u punoj saglasnosti sa bitnim uslovima održanja i snaženja državne celine i sa njenim osnovnim i neophodnim zadacima i ciljevima, Treba jasno i precizno označiti te bitne uslove ı te neophodne zadatke i ciljeve, Dosledno tome, ne smeju se kod nas slepo podražavati i obnavljati dosadanji sistemi decentralizacije, izraženi u toku istorijsko-državnog razvitka; a pogotovo ne oni već zastareli i preživljeni oblici državnih zajednica ı samoupravnih (Феја, koji su bili naročito razvijeni u predratnoj Srednjoj Evropi i bivšoj Dvojnoj Monarhiji Oni spadaju u ustavnu istoriju i udžbenike državnog prava, čime ne želimo poreći da oni sadrže u sebi i pozitivnih vrednosti, iskustava i mudrosti; ta ustavna je istorija učiteljica, a udžbenik bukvar državno-političkog života! Ali život naroda i države teče dalje, i ide uvek bar za korak napred i pred najbolje postavljenim teorijama i utvrdjenim državno-političkim postavkama; pogotovo danas, kad ne živimo u nekoj sporoj i zaostaloj istorijskoj epohi već u brzom i burnom vremenu političkog razvitka, Rat je srušio obe srednjo-evropske carevine, pa su s njima iščezle i istorijske državne zajednice: državni savezi, savezne države, federacije, autonomije, i drugo, Njihove države-naslednice imaju svoj novi državno-nacijonalni, evropski, i istorijski, značaj, zadatak, i smisao, pa prema tome moraju za organizovanje svojih država. da posegnu za sistemima državne uprave Кој odgovaraju njihovim sadašnjim prilikama, novim potrebama, novom duhu vremena, Ponajviše još mora ovo važiti za našu državu, u kojoj su ujedinjene balkanske zemlje našeg naroda sa onima iz bivše Monarhije. A sad da predjemo na samu stvar, pa da se zadržimo malo na Hrvatskom Pitanju, koje je danas u središtu diskusije o unutrašnjem uredjenju države,

Hrvati gaje veliku ljubav ı poštovanje prema svome hrvatskom državnom pravu, i prema predratnom državno-pravnom položaju Hrvatske koji je iz njeda izvirao, To Je potpuno shvatljivo, Oni na to svoje pravo mogu gledati sa puno ponosa i časti; jer, bez svoje autonomne {državno-pravne) samostalnosti, Hrvatska bi bila isto što i okupirana i kolonijalna Bosna, i to nesamo za četrdeset godina već za više vekova. Ovako, Hrvati su sačuvali svoju domovinu, svoju nacijonalnu individualnost, i svoje kulturne tekovine i vrednosti, pa su time ujedno očuvali i svoja osećanja pripadnosti k jugoslovenskoj nacijonalnoj zajednici, Ali, sa padom bivše Monarhije i s uspostavom Jugoslavije, svršena je misija hrvatskog državnoupravnoS prava, kao i državno-upravnih orfđanizacija koje su iz njega izvirale; slično kao što je bilo i sa državnim organi-

397